Huzur - Ahmet Hamdi Tanpınar

"Talihimizin en hazin tarafı neresidir, biliyor musun Mümtaz? İnsanın yalnız insanla meşgul olması. Bütün bina onun üzerinde kuruluyor; dışarıda ve içeride. Farkında olsun olmasın, insan insanı malzeme gibi kullanıyor. Kinimiz, garazımız, büyüklük arzumuz, aşkımız, yeisimiz, ümidimiz hep onunla."

''Vücutlarımız, birbirimize en kolay vereceğimiz şeydir; asıl mesele, hayatımızı verebilmektir. Baştan aşağı bir aşkın olabilmek, bir aynanın içine iki kişi girip, oradan tek bir ruh olarak çıkmaktır!''

"Halbuki insan doğduğu günden itibaren mağluptur, şefkate muhtaçtır.''

"Onun için aşk, hislerin kelimelerle israfı değil, Mümtaz'ın ruhundaki fırtınaya olduğu gibi kendisini teslimdi."

"Bir şairin en büyük keşfi, kendi muharririni, iç alemine doğru kendisini götürecek olanları bulmaktır."

*****

Türk Edebiyatı'nın en iyi romanlarından biri olan Huzur, dört ana bölümden oluşuyor. Olay örgüsünde önemli yer tutan karakterlerin isimleri verilmiş bu bölümlere. İhsan, Nuran, Suad ve Mümtaz. Tüm bölümlerde ise, baskın karakterin Mümtaz olduğu görülür. İkinci Dünya Savaşı yıllarından önceki bir yıl seçilmiş zaman olarak. Karakterlerin hayatlarında savaş psikolojisinin etkileri hissedilir. İstanbul’un bozulmamış halinin Tanpınar’ın derin dünyasından yansıyışlarını romandaki yer unsuru diye tanımlayabiliriz.

Romanın konusu hakkında ayrıntılı bir şekilde sayfalar dolusu yazı yazmak mümkün. Ancak ben burada genel hatlarıyla anlatmayı uygun buluyorum. Doğu ile Batı’nın arasında herhangi bir yaşam düzenine erişememiş Cumhuriyet aydınlarının huzursuzlukları işleniyor. Yeni bir yönetim şeklinin ardından bir anda oluşamayan yaşam tarzının sıkıntıları dile getiriliyor. Ana karakter Mümtaz, hayatında kendi benliğini huzura kavuşturacak iç nizamı aramaktadır. Bu kitaba huzurun arayış kitabı dememiz de mümkün. Bunun dışında ölüm, uygarlaşma, zamanın sosyal durumları, değişik ruh halleri,  hastalık ve aşk gibi konular bir arada verilir. Ancak Mümtaz ile Nuran’ın imkansızlığa dönüşen aşkının tüm olayların üzerinde olduğunu görürüz.

1901 yılında doğan Tanpınar, gençlik yıllarında Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı gibi isimlerin dostu olmuştur. Batı edebiyatından Paul Valery ve Marcel Proust’u kendine üstat olarak seçmiştir. Bilindiği gibi bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete önem verirler. Tanpınar da, doğa ve insanın yalnızca dış görünüşüne bakmıyor, onların derinliğine inmeyi seçiyor. Onun dünyasında evren, estetiği bozulmadan başkaca bir hal alıyor. En iyi, gerçek edebiyatta bu olsa gerek…