Işıklar içinde uyu, Didem Madak..

Çiçekli Şiirler Yazmak İstiyorum Bayım!                                                                    'Zenciler prensesi olacağım.                                                                                  Hayat işte asıl o zaman başlayacak.'                                                                                                     Pippi Uzunçorap  Çiçekli şiirler yazmama kızıyorsunuz bayım  Bilmiyorsunuz. Darmadağın gövdemi  Çiçekli perdelerin arkasında saklıyorum.  Karanlıkta oturuyorum. Işıkları yakmıyorum.  Çalar saat zembereği boşalana kadar çalıyor  Acı veren bir sevişmeyi hatırlıyorum.  Bir bıçağın gereksiz yere parlaması bu.  Yıllardır kendini bulutlarda saklayan illegal bir yağmurum.  Bir yağsam pahalıya malolacağım.  Ben bir bodrum kat kızıyım bayım  Yalnızlıktan başka imparator tanımaz bodrumum  Bir süredir plastik vazolar gibi hiç kırılmıyorum  Fakat korkuyorum. Birazdan da  Kırküç numara ayakkabılarınızla  Bahçede oynayan çocukların üstüne basacaksınız  Bu iyi olmaz bayım!  'Gün akşam oldu' diyorum  Ekmek kırıntıları atıyorum kuşlara  Cam kırıkları yiyorlar  Rüyamda; bir kase dolusu suyun içinde  Rengarenk yap-boz parçacıkları  Anlatmak istiyorum, dinlemiyorsunuz.  Hayır,sanırım sabahı bekleyemem  Bilmiyorum.  İnsanlar rüyalarım acilen anlatmalı.  Ondört yaşındaydı ruhum bayım  Bir mermer masanın soğukluğunda yaşlandı.  Protez bacaklar taktılar ruhuma ince ve beyaz  Gıcırdaya gıcırdaya dolaştım şehri  Protez bacaklarıma bile ıslık çaldılar  O ara içimde çiçeklerden oluşmuş  bir silahsız kuvvet ablukaya alındı  Sinemalarda da 'organzm gıcırtıları' oynuyordu.  Kaçmaya çalıştım. Olmadı.  Bu nedenle, çiçekli şiiler yazmayı  Ruhum açısından faydalı buluyorum bayım.  Neyse işte  Ben her filmi hatırlarım  Sinemaların hiç bitmeyen gecesine sığındığım çok oldu.  'Sofı'nin tercihini' seyrederken çok ağlamıştım.  Öpüşen Guramilerle ilgili bir film yapsalar  Onu da mutlaka hatırlardım.  İnsan içinde çevrilen bir çıkrığın sesini unutur mu?  Hem sonra ben hatırlamaya alışkınım  Bir 'eşya toplayıcısıyım' bayım.  Büyük gemiler de yok artık bayım  Büyük yelkenler de  Büyük kağıtlar yakmak istiyor şimdi canım.  İşte az önce bir karabatak daldı suya  Bir süredir de kayıp  Dünyayı yutmuş olarak çıksa da ortaya  Ölüm çok iri bir sözcük değil bayım.  Kasımpatları kadar acı kokuyorum biliyorum.  Ama siz sobada sucuklu yumurta pişirip yiyen  Yoksul bir aşkın güzelliğini bilir misiniz?  Bir gül, bir güle derdi ki görse  Yalan söylüyorum  Güller bu sıra hiç konuşmuyor bayım.

Didem Madak

Matilde'ye Sone

Pablo Neruda’nın çok sevdiği Matilde’ye ithaf ettiği şiir:

Seni sevdiğimi göreceksin sevmediğim zaman,

çünkü iki yüzüyle çıkar karşına hayat.

Bir sözcük sessizliğin kanadı olur bakarsın

ateş de pay alır kendine soğuktan.

Seni sevmeye başlamak için seviyorum seni,

sana olan sevgimi sonsuzlaştıracak

bir yolculuğa yeniden başlamak için:

bu yüzden şimdilik sevmiyorum seni.

Sanki ellerimdeymiş gibi mutluluğun

ve hüzün dolu belirsiz bir yarının anahtarları

hem seviyorum, hem de sevmiyorum seni.

Sevgimin iki canı var seni sevmeye.

Bu yüzden sevmezken seviyorum seni

ve bu yüzden severken seviyorum seni.

Son kitabım, Bin muhteşem güneş

"Pusulanın hep kuzeyi gösteren ibresi gibi, bir erkeğin suçlayan parmağı da daima, bir kadını gösterir. Her zaman. Bunu hiç unutma Meryem….Seninle benim gibi kadınlara hayatta yalnızca bir, tek bir marifet gereklidir, o da zaten okulda öğretilmez. O da tahammül. Sabretmek. Katlanmak. Sahip olduğumuz tek şey bu yeteneğimizdir…. "

Khaled Hosseini'nin okuduğum 2.kitabı "Bin Muhteşem Güneş", 1974 - 2004 yılları arası geçen, Afganistan'da kadın olmanın ve savaş döneminin zorluklarını anlatan hüzünlü bir roman.

Roman, bir harami, yani haram çocuk olarak dünyaya gelen Meryem ile kültürlü bir babanın kızı olarak yetişen Leyla’nın kesişen hayatlarının acı dolu hikayesini anlatıyor.

Kitap dört ayrı kısımdan oluşuyor, ilk bölüm Meryem'e, ikinci ve dördüncü bölümler Leyla'ya ayrılırken üçüncü bölümde ise bu iki cesur, özverili, muhteşem kadının arkadaşlıklarına odaklanılıyor.

Sovyet işgali, derken iç savaş, Amerika yardımı, 11 Eylül saldırısı, tekrar füzeler, açlık, sefalet, Taliban, savaş lordları, yiten yaşamlar, sönen ocaklar, sonra barış, köklerinden filizlenen, yeniden yapılanan bir ülke.

Tüm bu keşmekeşin içerisinde kimsesiz kalmak, kadın olmak, anne olmak, aşık olmak...  Kadınlara uygulanan baskı ve zulüm. Kitabın çoğu yerinde gözleriniz doluyor, hikaye yüreğinizi parçalıyor. Gerçekten etkilenmemek mümkün değil.

Yazarın olay kurgusu sağlam ve anlatımı çok sade, anlaşılır.

ABRAHAM LINCOLN’ÜN OĞLUNUN ÖĞRETMENİNE YAZDIĞI ÜNLÜ MEKTUP

Öğrenmesi gerekli, biliyorum, tüm insanların adil ve dürüst olmadığını.

 
Fakat şunu da öğret ona,

Her alçağa karşılık bir kahraman, her bencil politikacıya karşılık kendini adamış bir lider vardır.
Her düşmana karşılık bir dost olduğunu da öğret ona.
Zaman alacak biliyorum, Fakat eğer öğretebilirsen ona,
Kazanılan bir doların, bulunan beş dolardan daha değerli olduğunu öğret.
Kaybetmeyi öğrenmesini öğret ona ve hem de kazanmaktan neşe duymayı.
Kıskançlıktan uzaklara yönelt onu,
Eğer yapabilirsen, sessiz kahkahaların gizemini öğret ona.
Bırak erken öğrensin, zorbaların görünüşte galip olduklarını.
Eğer yapabilirsen, ona kitapların mucizelerini öğret.
Fakat ona sessiz zamanlar da tanı:
Gökyüzündeki kuşların, güneşin yüzü önündeki arıların ve yemyeşil yamaçtaki çiçeklerin ebedi gizemini düşünebildiği...
Okulda hata yapmanın hile yapmaktan çok daha onurlu olduğunu öğret ona.
Kendi fikirlerine inanmasını öğret,
Herkes ona yanlış olduğunu söylediğinde dahi.
Nazik insanlara karşı nazik, sert olanlara karşı sert olmasını öğret ona.
Herkes birbirine takılmış bir yöne giderken,
Kitleleri izlemeyecek gücü vermeye çalış oğluma.
Tüm insanları dinlemesini öğret ona.
Fakat bütün dinlediklerini gerçeğin eleğinden geçirmesini ve sadece iyi olanları almasını öğret.
Eğer yapabilirsen,

Üzüldüğünde bile nasıl gülümseyeceğini öğret ona.

Gözyaşlarında hiçbir utanç olmadığını öğret.

Herkesin sadece kendi iyiliği için çalıştığına inananlara dudak bükmeyi öğret ona,
Ve aşırı ilgiye dikkat etmesini...

Ona kuvvetini ve beynini en yüksek fiyatı verene satmasını,

Fakat hiçbir zaman kalbi ve ruhuna fiyat etiketi koymamasını öğret.
Uluyan insan kalabalığına kulaklarını tıkamasını öğret ona,

Ve eğer kendisinin haklı olduğuna inanıyorsa,

Dimdik ayakta durup savaşmasını öğret.

Ona nazik davran, fakat onu kucaklama

Çünkü ancak ateş çeliği saflaştırır.

Bırak sabırsız olacak kadar cesarete sahip olsun.

Bırak cesur olacak kadar sabrı olsun.

Ona, her zaman kendisine karşı derin bir inanç taşımasını öğret.

Böylece insanlığa karşı da derin bir inanç taşıyacaktır.

Bu büyük taleptir.

Ne kadarını yapabilirsin bir bak.

O, ne kadar iyi, küçük bir insan...

Benim oğlum...

                                                                                                                  Abraham Lincoln 

izdüşüm

"Kalp kırıp da gurur yapandan, haksızken haklı olmaya çalışandan, yanlışı doğru diye sana diretenden, kibirini terk etmeyip büyüklük taslayandan, sevgine öfkeyle, yıkıcılıkla cevap verenden, minnet ve vefa duygusunu bilmeyen insanlardan uzak duracaksın… 

Gerçek gibi görünse de böylesinin sevgisi, kanmayacaksın. 

Sevgi, koşulsuz sevmektir. Sevgi, hatanı anlayıp gönül almak içten bir özür dilemektir. Sevgide gurur olmaz. Gurur yapanı kalp denizinden iteceksin. 

Sen, onun iyiliği için herşeyi yapıp da sana nankörlük eden, kendini büyük zannedenlere hürmet etmeyeceksin. 

Onlar ki dev aynasını dünya zannederler kör bencilliklerinde ya kendi haline bırakıp gideceksin ya da gurur ve kibirin yalan aynasını kırıp içten bir temizlikle sana gelmesini bekleyeceksin… 

Gelen, hatasından dönen, özür dileyen kazanır. O zaman bir şans vereceksin. 

Gelmiyorsa suskunluktur seven, deneyen ve kırılan bir kalbin en güzel erdemi, yaşadığım yalan bir rüyaydı deyip uyanarak yoluna devam edeceksin… 

Hayat acımasız bir oyun, sen giderken anlayacak yol arkadaşın bu oyunu, kırdığı kalp sarayında aslında nasıl da soğuk bir mermer olduğunu. 

O mermere sıcaklığını verenin senin kalbinin ışığı olduğunu. İşte o vakit senin yürek şarkıların, kendini onun için parça parça etmelerin ve sessizliklerin onun kalbinde, içinde çalmaya başlayacak. 

Ve sen, tek başına ruhunun sarp ve kayalık yollarından geçip ondan uzaklaşırken o senin onun için ne olduğunu anlayacak. 

O senin şarkının aslında evrenin en güzel melodisi olduğunu sen gidince görecek! 

İşte karanlığın ışıkla kutsandığı o vakit, ya o senin yanına gelecek ve Tanrı, sevgi ekmeğinde tek bir somun olabilmeniz için sizi kutsal aşkla kavuracak ya da o yanarken kaybettikleri için tek başına sen yürüyeceksin yepyeni ve gözyaşların kadar berrak bir ışığa.."

                                                                                                                             Halil Cibran

Biten son kitap, Siddhartha

“Bilinmesi gereken şeyleri insanın kendisinin tatması iyidir,” diye geçirdi içinden. “Dünya zevklerinin ve dünya malının insana hayır getirmeyeceğini daha çocukken öğrendim. Hanidir biliyordum bunu ama ancak şimdi yaşadım. Ve şimdi biliyorum, belleğimle değil, gözlerimle, yüreğimle, midemle biliyordum böyle olduğunu. Ne mutlu bana ki, biliyorum artık!”...

Siddhartha, Hermann Hesse'nin okuduğum ilk kitabı. Siddhartha’da yazarımız dünyayı ve kendi varlığını tanımaya çalışan bir gencin Hint öğretilerinin yanında, içten gelen sesini dinlemesini, kendi beninin keşfedilmesini anlatmaktadır.

Hayata Brahman oğlu olarak başlayan Siddhartha, önce bir Samana, sonra zengin bir tüccar en sonunda bir kayıkçıya dönüşüyor. Bir kadının kollarında zevkin farklı bir öğretisi olduğunu keşfediyor, para kazanırken dünya zevklerini yaşıyor ve dilenciyken düşünmeyi, beklemeyi, oruç tutmayı öğreniyor. Hayatını bunlar üzerine inşa ederken, sonrasında düştüğü boşlukta her şeyi unutuyor ve sonunda yeniden bir arayış içine giriyor.

Aradığını Vasudeva’nın sessizliğinde bulan Siddhartha’nın bulunuşu ve kayboluşuna dair bir öykü. Kitap için bir dipnot olarak belirtmek isterim ki, Vasudeva Sanskritçede “ırmak tanrısı” anlamına gelir.
Ben keyif alarak okudum bu kitabı dilerim siz de beğenirsiniz. Doğu mistitizimine meraklı iseniz okuyun derim.

"Senin ruhun bütün dünyadır.

            “Ben tümüyle saf dışı bırakılıp öldürüldü mü, gönüldeki tüm tutku ve dürtülerin sesleri kısıldı mı, işte o zaman gözlerini açacaktı en son şey, varlıktaki ben olmayan öz, o büyük giz.”

            “Güç bir iştir çünkü hayli güç bir iştir.”

            “Aramak, bir amacı olmak demektir. Bulmaksa özgür olmak, dışa açık bulunmak, hiçbir amacı olmamak.”

            “Bilgelik bir başkasına anlatılamaz; bir bilgenin başkalarına anlatmaya çalıştığı bilgelik aptalca bir şey gibi gelir kulağa.”

            “Dünya, dostum Govinda, mükemmellikten yoksun ya da mükemmellik yolunda ağır ağır ilerliyor değildir; hayır, her an mükemmeldir o, tüm günahlar bağışlanmayı, tüm küçük çocuklar yaşlıyı, tüm bebekler ölümü, tüm ölenler sonsuz yaşamı kendi içinde taşır.”

                                                                              Kitaptan

.......

insan ayrılırken

fırlatmalı şapkasını denize

içinde yaz boyu topladığı

deniz kabukları

ve gitmeli saçları uçuşarak rüzgârda,

kurduğu sofrayı sevgilisine

devirmeli denize

bardağında kalan şarabı dökmeli

ekmeğini balıklara vermeli

ve denize bir damla kan katmalı

bıçağını dalgalara saplamalı

ve salmalı sulara ayakkabılarını

yürek, çapa ve haç

ve gitmeli saçları uçuşarak rüzgârda!

döner gelir sonra.

ne zaman?

sorma.

ingeborg bachmann

***

bachmann çeviri; b. necatigil

Varoluşçu 10 roman karakteri

1.Antoine Rouqentin (Bulantı-Jean Paul Sartre): Varoluşçu karakterlerin en tepesinde olmayı hak ediyor. Tamamiyle felsefi bir karakter. Varoluşunu karşı konulamaz bir bulantıyla duyumsar. Bulantısını anlamaya başladığı sahne edebiyat tarihine geçmiştir. Bir parkta bir ağacın köküne bakar ve ağacın kendinde varlığı içine sıkıntı verir. Bu onu kendi varoluşunun kendisi için olduğu gerçeğine götürür. Böylece korkunç yalnızlığını ve bulantısını ele geçirmeye başlar.

2.Kirilov (Cinler-Dostoyevski): Birçok felsefe kitabında incelenmiş belki de edebiyat tarihinin en ilginç karakterlerinden. İntiharın mantıksal bir temele dayanabileceğini ortaya koyan belki de ilk karakterlerden. İntiharı Tanrılığını gösterecektir. Tanrı olmadığına inanan birisinin yaşamasının anlamsız olacağını ve yaşamaması gerektiğini düşünür. Ölümünden sonra arkada kalanlara dil çıkartan bir resim bırakmayı ister.

3.Michel (Ahlaksız-Andre Gide): Michel’in kendi ahlak sistemini oluşturma çabası aynı zamanda onu varoluşun hüzünlü kollarına atar.

4.Meursault (Yabancı-Albert Camus): Dünyada olanlara karşı duyarsızdır, anlamsız yere bir cinayet işler ve bununla hayatın saçmalığına vurgu yapar. Ama esas önemlisi bunun bilincine sahip olmanın altında ezilmesidir.

5.İvan Karamazov (Karamazov Kardeşler-Dostoyevski): “Eğer Tanrı yoksa her şey mübahtır, ” sözünün sahibi, bunu tanrı yoksa insanın babasını dahi öldürebileceğini göstererek kanıtlar. Tasası tanrıyı insanların kendisinin yarattığını ortaya koymaktır, böylece varoluşuyla yalnız başınadır o da.

6.Bay C. (Aylak Adam-Yusuf Atılgan): Atılgan’ın mirasyedi ve bunalımlı karakteri varoluş sorununa öylesine batmıştır ki bir ismi bile yoktur, sadece C.’dir ismi.

7.Tomas (Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği-Milan Kundera): Romanın varoluşçu karakteri Teresa değil de Tomas’tır. Evet romanda kendini sürekli olarak geliştirip yükselen Teresa’dır ama, Tomas için tüm bunlar bir kaygı değildir. Onun tek bir kaygısı vardır, o da varoluşun dayanılmaz olan hafifliğidir.

8.Turgut Özben (Tutunamayanlar-Oğuz Atay): Roman, Turgut Özben adında birisinin kaybolmasının araştırılması üzerinedir. Atay’ın bu muhteşem ve derin karakteri varoluşunu hayali arkadaşı Olric ile doğrular.

9.Gregor Samsa (Dönüşüm-Franz Kafka): Gregor bi sabah hamamböceğine dönüşmüş olarak bulur kendisini, ama bu durumu hiç yadırgamaz, tek derdi işyerine zamanında yetişebilmektir. Varoluşunu eline alan efsane Kafka karakteri.

10.Mathieu Delarue (Akıl Çağı-Jean Paul Sartre): Varoluşun anlamsız boşluğunda sallanan bir adam. Paris’li bir küçük burjuva ve ikinci Dünya Savaşı öncesi Paris’in de kendini arayan özgürlük tutkunu. Felsefe öğretmeni. Mathieu hamile kalan sevgilisinin kürtaj parasını çıkartmak için borç arar roman boyunca ve bu arada da kendi varoluşunun özgür sıkıcılığında debelenip durur.
                                                                                                                             Alıntı

Masal sevenlere

"anlatsam inanmazlar oğul, masal derler,
masala inanmazlar, masalı yalnızca dinlerler
sanki hakikati bilirmiş gibi...
sanki hakikatin sırrına ermiş gibi...
masala inanmayan gerçeğe inanır mı?"

Murathan Mungan' a ait  Lal Masallar toplam üç masaldan oluşmaktadır:

Türkmen obalarında geçen bir aşk hikayesini anlatan; Azer ile Yadigar.
Bir semah ustası ile beyin kızının imkansız aşkını anlatan; Muradhan ile Selvihan.
Yazgının farklı bir hesaba göre yaşandığı imparatorluğun kalın duvarları ardında kalan lal hayatları anlatan; Ulak ile Sadrazam.

Lâl Masallar'da beni en çok etkileyen masal, Ulak ile Sadrazam oldu. Yazarın benzersiz betimlemelerine, psikolojik tahliller ve çok farklı bir aşk öyküsü de eklenince güçlü bir masal çıkmış ortaya. 

Tarihi yalnızca tarihi olaylar, sebepler-sonuçlar, fethedilen yerler, askeri güç açısından okumaya alışmış, güçlü ve üstün olmaya koşullandırılmış mantığın, bakıp, asla üzerinde düşünemeyeceği farklı bir detay. Tarihin sayfalarında yer bulmayacak olan ancak tarihin en gerçek yanlarından... Padişahını, bir seferin başlarında kaybetmiş bir sadrazamın neler yaşayabileceğini daha önce hiç düşünmemiştim. Bu öyküde ölümün üzerine mecburi bir gidiş var, sonuna kadar yaşama azmini koruyan.
Kitaptaki en lal öykü, Ulak ile sadrazam .

Muradhan ile Selvihan'ın öyküsünün lallığı, onların öykülerinin dışarıya sır vermemesinden kaynaklanıyor, öykülerini ikisinden başka kimse bilmiyor. Kimse onlardan bir şey duymuyor ama ikisi bir dil bulup konuşuyor.

Âzer ile Yadigâr' da da olaylar benzer bir şekilde akıyor. Sonuçta, beraber ölüm, seçiliyor. Ölümü seçmek ne anlama geliyor? Başkaldırı mı? Yoksa, boyun eğme mi? Biraz başkaldırı ama daha çok boyun eğme.

' masalın yoluna çıkmak için, gerçeğin yollarında can tüketmek gerekir '

'Yaşamak insan kalarak'

(..........)

"Bir otel odasında gencecik çocuklar 

Çırpındıkça bir yudum soluk için 

Üzerine benzin döküp oynayanlar 

Onlar birgün öpmeye eğilince çocuklarını 

Dudaklarında duman ve yanık et kokusu 

Boğum boğum tıkamaz mı soluklarını?.. "

                                                          Ş. Erbaş

"Bağırsam neye yarar, nasılsa duymazlar







Ben bir kömür ocağının onulmaz göçüğüyüm







İçimde cesetler ve daha ölmemişler var."




                                                                                                                Metin Altıok
Yaşamak bu yangın yerinde


Her gün yeniden ölerek

Zalimin elinde tutsak

Cahile kurban olarak

Yalanla kirli havada

Güçlükle soluk alarak

Savunmak gerçeği, çoğu kez

Yalnızlığını bilerek

Korkağı, döneği, suskunu

Görüp de öfkeyle dolarak

Toplanıyor ölü arkadaşlar

Her biri bir yerden gelerek

Kiminin boynunda ilmeği

Kimi kanını silerek

Kucaklıyor beni Metin Altıok

“Aldırma" diyor gülerek

"Yaşamak görevdir bu yangın yerinde

Yaşamak, insan kalarak"






                                                




                                                    
Ataol Behramoğlu



















                 

NEGATİF ENERJİLERDEN KORUNMA

"1.) DENİZDE YÜZMEK : 

Denizde en iyi arındırıcılardan olan su ve tuz bulundurğundan denizde yüzmek iyi bir arındırma tekniğidir. Özellikle musallat ve benzeri olaylara maruz kalan kişiler gemide seyahat ederken yada köprüden geçerken rahatlama hissetmelerinin sebebi budur. 

2.) TOPRAKLAMA YAPMAK : 

Yine iyi en iyi arındırıcılardan olan ve 4 elementten birisi olan toprağın negatif enerjileri çekme özelliğini 
kullanmış oluyoruz. Yalın ayakla çimlerde ve toprakda yürüdüğümüzde vücuttaki statik elektrik ve enerji alanına yapışmış negatif enerjiler toprağa gönderebilirsiniz. 

3.) MEDİTASYON YAPMAK : 

Meditasyon ruhsal enerjinizi güçlendirir

4.) TUZ :

 Hergün üzerinizde 1 çay kaşığı tuz taşıyarak negatif enerjilere karşı korunma sağlıyabilirsiniz. Fakat akşam eve geldiğinizde tuzu lavaboya dökün. Birgünden fazla üzerinizde aynı tuzu tutmayın . Ayrıca tuzlu suyla duş alabilirsiniz. 

5.) SİRKE :

Evinizi ,aracınızı sirkeli suyla temizleyip sirkeli suyla duş alabilirsiniz. 

6.) POZİTİF DÜŞÜNCE : 

Olumlu düşünce ile ve auranızın güçlü olduğunu imajine ederek enerji alanınızı güçlendirebilirsiniz. 

7.) ÜZERLİK TOHUMU VE ADAÇAYI YAKMAK : 

Adaçayı ve üzerlik tohumu tütsü yaparak negatif enerjileri temizliyebilirsiniz.

8.) BİOENERJİ YAPMAK : 

Bioenerji seansı yaptırarak auranızdaki negatif enerjileri temizleyebilirsiniz."
                
                                                                                                                         Derleme

3 YAŞ ( 36-48 ay) GELİŞİM ÖZELLİKLERİ:

a) Psikomotor gelişim:

* Çember etrafında döner.
* Yuvarlanmakta olan topa tekme atar.
* Atılan topu yakalar.
* Yerden zıplayan topu yakalar.
* Hareket halindeki büyük bir topu ayağı ile durdurur.
* Parmak ucunda yürür.
* Ritme uygun dans eder.
* Yuvarlak çizer.
* Verilen basit şekilleri makasla keser.
* Oyun hamuru gibi yumuşak malzemeleri kullanarak değişik şekiller oluşturur.
* Çeşitli malzemelerle baskı yapar.
* Sıvıları bir kaptan başka bir kaba boşaltır.

b) Dil Gelişimi:

* Kendi kendine şarkı, şiir, tekerleme söyler.
* Yaptığı günlük işlerle iligili olarak sorulan sorulara yanıt verir.
* Konuşmalarında sıfatları kullanır.
* Konuşmalarında kişi zamirlerini kullanır.
* Konuşmalarında yer bildiren ifadeleri kullanır.
* Konuşmalarında çoğul eklerini kullanır.
* Neden? Nasıl? Kim? gibi sorular sorar.
* İki olayı oluş sırasına göre anlatır.
* Duygularını sözel olarak ifade eder.

c) Bilişsel Gelişim:

* Büyük-küçük, az-çok, açık- kapalı, uzun-kısa" kavramlarını ayırt eder.
* 1'den 10' a kadar sayar.
* Bire bir eşleştirme yapar.
* Üç küple köprü yapar.
* 1'den 10'a kadar olan nesneler içinde istenen sayıdaki nesne ya da nesneleri gösterir.
* Eksik insan resmine kol ve bacak çizerek tamamlar.
* Üç parçalı bul- yapı tamamlar.
* Renkleri tanır ve eşleştirir.
* Diz, dil, boyun, kol, parmak gibi beden parçalarını gösterir.
* Cinsiyetini ayırt eder.

d) Sosyal- Duygusal Gelişim:

* Kendisi ile ilgili sorulan sorulara uygun cevaplar verir.
* Grup oyunlarına katılır.
* Sırasını bekler.
* "Lütfen" "Teşekkür ederim" gibi nezaket sözcüklerini kullanır.
* Duygularını ifade eder.

e) Özbakım Gelişimi:

* Kendi kendine yemek yer.
* Düğmesiz ve bağsız giysileri yardımsız giye.
* Giysilerin önünü ve arkasını ayırt eder.
* Gereksinim duyduğunda bağımsız olarak tuvalete gider.
* Burnunu mendille siler.
* Kendine ait eşyaları toplar.