Poetika- Aristoteles

Poetika; Aritoteles ‘in ezoterik metinlerinden biri. Ezoterik, içe dönük, belirli kişilerin içselliğiyle sınırlandırılmış felsefi öğretilerdir. Eserin hangi dönemde yazıldığı belli değil, bir kısmı kaybolmuş bu el yazmaların. Platon’un Akademiası’nda yirmi yıl boyunca ünlü filozofun öğrencisi olan Aristoteles, salt şiirin yazılış biçimini değil edebiyatın türlerinin, kurmacanın yazılış yöntemlerine yönelik tüm görüşlerini aktarıyor. Edebiyatın temelinde olayları ve eylemleri “taklit etme” niyetinin bulunduğunu ifade ediyor. Kitabın seksen beşinci sayfasından itibaren notlar bölümü başlıyor. Oraya ayrı bir ayraç koymak gerekiyor çünkü metni okurken bu notlara başvurarak bir okuma yapmak şart.

İki bin küsur yıllık eksik ve dağınık bir metinden bile öğreneceğim şeyler olduğunu düşünerek okudum. Çevirmen Samih Rifat da, bu düşünceyle çevirisini yapmış. Bana kalırsa bu kitap bütün kurmaca eserlerinin ilk kaynak kitabı…

***

“Ozan, tıpkı ressam ya da başka herhangi bir imge yapımcısı gibi taklit eden biri olduğuna göre şu üç durumdan birini taklit etmek zorundadır her zaman; ya var olmuş ya da şimdi var olan şeyleri ya var oldukları söylenen ya da var gibi görünen şeyleri ya da olması gereken şeyleri. Bu durumları da sözle aktarır bize; yaban sözcüklerle, eğretilemelerle ve sözel dışavurumda bir sürü değişikliğe baş vurarak- bunları yapma özgürlüğü ozana verilmiştir çünkü.”( s.77)

Hiçlikte İhtimal Var- Pelin Kıvrak

 “Seni kaybettikten sonra kaybetmenin insanı hafifleten bir yanı olduğunu düşünmeye başladım. Çünkü kaybetmekten delicesine korktuğun o kişi yok olduğunda kaybetme korkusu da yok oluyormuş. Bazen hayatın devamı bir yokluğu isyansızca kabullenebilmekten ve hiçliğe düşüp yeni ihtimallere sarılmak zorunda kalmaktan geçiyormuş.” (s.76)

 “ Çünkü işleyen düzene mükemmelce uymuş kişilerin taşıdıkları büyük bir yük varsa bu olsa olsa o düzene yakışmamış bir sevdadır.” (s.11)

"Haysiyetli ızdıraplar yalnızlıkta çekilir

Şimdi kadına nasılsın diye sorsalar

Hep yoksun.

Ama uyusun, uyansın, beklesin, dursun…

Hiçlikte ihtimal var." (s.79)

Sonsuzluk Üzerine, 2019

 

Günün sonunda, ders çalıştıktan sonra beynimden çok fazla yanık kokusu gelmiyorsa, kendimi ödüllendirmek adına film izliyorum:) İki gözümün çiçeği uzman öğretmenlik sınavına girecekmiş, çalışacakmış. Alo Vygotsky, Alo Alex Osborn, Alo Charles Babbage orda mısın?

Roy Andersson'un, About Endlessness adlı filmi Bin bir gece masalları anlatıcısı Şehrazad'ın masal anlatımından ilham alınarak çekilmiş. Yapımlarında tekbenciliğini iyi bir şekilde konuşturarak kendi atmosferini, özgünlüğünü rahatlıkla ortaya koyduğunu düşünüyorum. Kısa kısa hikayelerin projekte edildiği filmde, anların parça parçalığını bir öykü kitabı okur gibi ayırt ediyorsunuz. Bir rahip gördüm inancını kaybetmişti, bir kadın gördüm şampanyayı çok seviyordu, bir adam gördüm aşkı hiç tatmamıştı v.s  şeklinde ilerleyen sekanslar. Hayatın çelişkili yanlarını bağırmadan, yorum yapmadan, bildiklerini dikte etmeden, yargılamadan yalnızca gösteriyor. İyi!

Düşleri Yaşatma Derneği- Hümeyra Yargıcı

 M e r h a b a

Değerli yazar arkadaşım Hümeyra Yargıcı’nın Düşleri Yaşatma Derneği adlı kitabını okudum

Emir, Banu ve Ertuğrul’un birbiriyle bağlantılı sıcacık hikayeleri çocukların ve yetişkinlerin dünyalarına dokunmayı çok iyi biliyor. Çocukların hızlı büyüme merakı, saygı, aile, arkadaşlık, paylaşmanın önemi, doğa sevgisi, hayaller, insancıl yanlarımız, geleneklerimiz, çok sevdiğim Yunus Emre’nin “Sevelim, sevilelim, dünya kimseye kalmaz!” felsefesi çocukların düzeyine uygun bir şekilde, dile hakim bir üslupla işlenmiş

***

“Bu adaya herkes kolay kolay gelemez, hele derneğe üye olmak hiç de kolay değildir. Bizler kaç yaşına gelirse gelsin içindeki çocuk saflığını, neşesini yaşatanları, çocukluk düşlerini unutmayanları desteklemek için kurduk bu derneği. Dünyamız gittikçe yaşlanıyor. Yaşlıların kalbi kötülüğe hiç dayanamaz. Dünyamıza çok kötülük yapılıyor. Sayı saymayı önemseyen adamlardan sıkıldık. Her şey sayılarla ölçülür mü? Ancak bir çocuk sevgiyle soyulmuş bir elmayı kötülükle elde edilmiş milyonlara değişebilecek yüreğe sahip olabilir.”(s.21-22)

Kitaplarla kalınnn💙

anti lirik

zifiri gecede göklerde uçardı

bir yaşanmamışlık hayaleti

kendini bozuk bir zamana kurardı

akrep ve yelkovanın durmadığı

eskimiş bir abanoz saatte yürürdü

tik-tak, tik-tak

geçilemeyen bir tren istasyonu

uğranılmayan bir durak

sürgitleşen yalnızlığıyla öylece beklerdi

bedenine kurumuş güneşten dökülen

cılız bir ışık huzmesi vururdu 

aynı yerde kalanların serzenişlerinde

gidip gelirdi

bir- iki, bir- iki

hayali bir haritada

görünmeyen bir nokta olurdu

rüya tanrılarının ağır cezalarına

çarptırılmış

bir yaşanmamışlık hayaleti

her sabah çarkları döndürüp 

kendini yeniden kurardı

sol-fa-mi, sol-fa-mi

Hikaye- Robert Mckee ve diğerleri

 

Yaz mevsimi "okuma challenge" dahilinde okuduğum kitaplar:

1- Hikaye/ Robert Meckee: Senaryo yazımı, hikaye oluşturmak, karakter yaratmak, tetikleyici olay, sahne, sekans, zirve gibi konuları Hollywood filmlerinden örneklerle samimi bir üslupla anlatılmış. (414 sayfa)

2- Öyküyü Okumak/ Feyza Hepçilingirler: Türk edebiyatından seçilen hikayeler eleştirel bir şekilde okunarak incelenmiş.(228 sayfa)

3- Kurgu Sanatı/ David Lodge: Romanı oluşturan unsurlar, farklı romanlardan alıntılar yapılarak örneklerle bölüm bölüm işlenmiş.(288 sayfa)

4- Kurmaca Nasıl İşler?/ James Wood: Anlatım, Flaubert ve modern anlatım, detay, karakter, bilincin kısa tarihi, sempati ve karmaşıklık, dil, diyalog, doğruluk, gelenek, gerçekçilik üzerine yazılmış kitapta, kurmacanın incelikleri ele alınmış. (159 sayfa)

5-Ayşen Işık/ Kör Dövüşü: Farklı kültür ve sınıflardan gelen insanların hayatlarından toplanan kısa öyküler, olabildiğince minimal bir anlatımla aktarılmış.(94 sayfa)

6- Kömür Karası Çocuk/ Müge İplikçi: Göçmen bir çocuğun yaşadıkları ve müziğin iyileştirici gücü... (108 sayfa)

7- Can ve Çomar'ın Orman Macerası/ Zeynep Alpaslan: Can'ın köpeği Çomar ile ormanda yaşadığı gizemli olaylar, çocukların dünyasına farklı boyutlar katacak zenginliğe sahipti. (112 sayfa)

Kurmaca konusunda biçemsel ve içerik tüyoları sunan kitapları listeme aldım. Kızlarımın kitap seçkilerini de okuma yolculuğuma ekledim:)

Mutlu bir hafta olsunnn💙

Sommaren med Monika, 1953

Monika ile Bir Yaz; yaşadıkları kasabadan bir yaz günü kaçan on dokuz yaşındaki Harry ile reşit olmamış Monika arasındaki ilişkiyi gözler önüne seren Bergman filmi.

Küçük yaşta annesini kaybeden Harry, Monika'da annesiyle yarım kalan ilişkisini, sevgisini tamamlamaya çalışır. Fakat Monika yaşı gereği daha havai ve eğlenmeye düşkündür. Adeta kaçıngan bağlanma tarzının beden bulmuş halidir. Harry, terk edileceği korkusuyla yaşayan aşkını sevgiye dönüştürmeye çalışarak kalıcılığı yaratmaya çalışan bir kişilik. Farklı bağlanma tarzları kehanetleri kendine çeker. Çünkü insanın yarım kalmış yanını birinde tamamlamaya çalışması, ilişkide her zorluğu tek kişinin göğüslemesi, kendince yapıcı olması mutlaka bir patlamayı beraberinde getirir. Fransız Psikanalist Lacan şöyle der: "Kişideki eksik, ötekinde saklı değildir. Aşkın bütün sorunu budur." İnsanın bu gerçeği tüm duyularıyla anlayana kadar gösterdiği bütün iyi olma çabaları kocaman bir hiçtir. 

Bergman'ın siyah beyaz filmlerindeki imgeler üzerinden derin anlatımını beğeniyorum. Bu arada, sanat yorumlayışları özneldir. Ben sinema yorumcusu değilim, sadece dünyamı zenginleştirmek adına izlediğim filmleri bireysel perspektifimden ele alıyor ve kendi kişisel tarihime not düşmek adına yazıyorum...

Pastoral Senfoni- Andre Gide

 Otobiyografik özellikler taşıyan, günlükler şeklinde yazılmış kısa bir kitap. Bir papazın kör bir kızı evine alması, ona eğitim vermesi ve bu bağlılığın papazın ailesinin manevi hayatına sirayet eden farklı sonuçlarını anlatıyor. Burada Gide'nin, manevi hayatındaki arayışlarının izdüşümlerine rastlamak mümkün.  Ayrıca doksan dört sayfalık bu romanda, Beethoven'ın pastoral senfonisine atıfta bulunulmuş. 

***

"Ah! Zihnimizdeki canavarlar ve hayaletlere kulak asmak yerine, gerçek hayattaki kötülüklerle yetinseydik zavallılığımız ne kadar katlanır, hayat ne kadar güzel olurdu."(s.45)

Tersi ve Yüzü- Albert Camus

 

Camus’nün ilk yapıtı olma özelliğine sahip. Yoksulluk ve ışık evreninin izlerinin yansıdığı denemelerden oluşuyor. Alay, Evetle Hayır Arasında, Ruhta Ölüm, Yaşama Aşkı, Tersi ve Yüzü şeklinde adlandırılmış bu denemeler. Camus bu eserinde kendisinden ve çevresinden hiçbir yerde bu kadar açık ve dolaysız bahsetmediğini söylüyor önsözde. Uyanışın, bilincin, açık görüşlülüğün basit bir şekilde dünyanın karşısında yer almakla başladığını irdeliyor. Eveeet kitaplarında hep söylediğin gibi, hepimiz varoluşsal bir yalnızlığın içindeyiz. O yüzden ne olursa olsun insan, kendi kendisiyle olan iletişimini iyi yönde geliştirmeli:)

***

“Sevmenin sınırı yoktur ve ben her şeyi kucaklayabildikten sonra iyi sarılamasam da ne çıkar?”

“Büyük yüreklilik, ölüme olduğu gibi ışığa da gözlerini kırpmadan bakabilmektir.”

“Mutlu olmak değil artık dileğim, yalnızca bilinçli olmak.”