30 Aralık 2015 Çarşamba
dilek
yere düşen bir kar tanesi gibi beyaz kalsın düşlerin,
ellerin hep sıcak elleri tutsun,
küçük çocuklar ölmesin,
güneşin sarısı yayılsın ruhuna onun gibi sıcak kalsın,
oynaştığın sözcüklerin güzel bir nehrin çağıltısı gibi aksın, ferahlık bıraksın kalplere,
yeterince sevilmediğini düşünme daha çok sev,
dilerim tüm bunların farkına varmanı sağlayan sağlığın hep yerinde olur...
İyi seneler...
28 Aralık 2015 Pazartesi
son
düşürmeyecek son damlasını kül rengi bulut
ay ışığının gölünde gezinmeyecek zarif kuğular
yine yıldızsız gece olacak düşlerinin eşiğinde
son'a bir gün daha yaklaşırken…
Etiketler:
benden geçen,
değerli günlük
20 Aralık 2015 Pazar
izlediğim filmler
1) Lars and the Real Girl-Gerçek Sevgili, 2007
Yönetmen: Craig Gillespie
Oyuncular: Ryan Gosling, Patricia Clarkson, Emily Mortimer..
Tür: Komedi, romantik
Ülke: Kanada, ABD
Babası öldükten sonra abisiyle ortak hakkı olan bir evin garajında tek başına yaşayan Lars, insanlardan uzak duran biridir. Karin ve Gus onun bu durumuna üzülmektedirler. Ancak kısa bir süre sonra Lars'ın internetten sipariş verdiği plastik bir kadının eve gelmesiyle hayatlarının akışı değişir. Ruhsal açıdan yaşanan olumsuz bir durumun yansımalarının farklı bir şekilde aktarıldığı filmi beğendim :)
2) Nightcrawler-Gece Vurgunu, 2014
Yönetmen: Dan Gilroy
Oyuncular: Jake Gyllenhaal, Rene Russo, Riz Ahmed..
Tür: Gerilim, dram
Ülke: ABD
Lou Bloom kariyer peşinde koşan hırslı bir adamdır. Kariyeri uğruna giriştiği her işte zekasını kendi lehine sınır tanımadan kullanır. Çok hırsın çok olumsuz sonuçlar doğurabileceğini doğruluyan bu film, pek tarzım olmasa da merakla izlediğim bir film oldu :)
3) Rosemary's Baby-Rosemary'nin Bebeği, 1968
Yönetmen: Roman Polanski
Oyuncular: Mia Farrow, John Cassavetes, Ruth Gordon..
Tür: Korku, dram, gerilim
Ülke: ABD
Pek tanınmamış bir aktör olan Guy ve karısı Rosemary, Newyork'ta yeni bir daireye taşınırlar. Oturdukları apartmanda yaşayan yaşlı Castavet çifti ile samimi olmaya başlarlar. Bu samimiyetin sonunun çok korkunç bir yere vardığını en son Rosemary öğrenir. Ölmeden önce izlenmesi gereken film listesinde yer aldığı için izlemeye başlayıp bırakamadığım film hiç tarzım değildi :)
Mutlu pazarlar...
13 Aralık 2015 Pazar
ilk buluşmalar
"Birlikte olduğumuz her an
bir şölendi, newroz şenlikleri gibi,
koca dünyada bitek ikimize. Sen
pervasız ve hafiftin kuş kanadından bile,
bir rüzgar gibi inerdin merdivenlerden
ikişer ikişer aşıp basamakları, bir çırpıda
nemli leylakların arasından kendi
topraklarına alırdın beni, aynanın öte yanına.
Gece olunca haz bahşedilirdi bize
açılırdı kutsal kapıları tapınağın
karanlıkta ışıldar, ağır ağır
aramıza uzanırdı çıplaklığımız.
Uyanınca varlığına şükrederdim, yine de bilirdim
minnettarlığımın karşılıksız kalacağını. Sen
uyurdun ve o göksel mavilikleriyle
okşayabilmek için kirpiklerini, masadan üzerine eğilirdi leylaklar,
o mavilikle okşanan kirpiklerin
dingin olurlardı ve ellerin hep sıcaktılar.
Nehirler çağıldardı elindeki kadehin içinde,
dağların başı dumanlanırdı,
yakamoza boğulurdu denizler,
sonra sen elinde o camdan atmosfer,
tahtında uyuyakalırdın
ve Aman Allahım!, sen yanımdaydın.
Uyanırdın ve biçim alırdın,
insanların her gün söylediği sözcüklerin,
ağızlardan taşan şen şakrak
sözlerin biçimini alırdın; ve sen kelimesi
yeni anlamına bürünürdü: artık “çar”ımdın.
Seninle tüm alem başka bir şeye dönüşürdü,
sıradan şeyler bile biçim alırdı bir anda,
her şey; testimiz, kadehler -nöbetçi
gibi dururken aramızda ve bir biçim alırdı
o durgun sıvı, katman katman lakin çetince.
Sürüklenirdik, nereye olduğunu bile bilmeden,
ve seraplar misali;
masalsı şehirler açılırdı önümüze
ayaklarımızın altına serilirdi kuzu kulakları,
kuşlar aynı rotayı izlerdi bizimle
akıntıya karşı yüzerdi balıklar nehirde
ve gökyüzü gözlerimizin önüne sererdi her şeyini.
Bunlar olurken, kader hiç bırakmazdı peşimizi,
elinde usturasını bileyen o manyak hep izlerdi bizi."
Arseni Tarkovsky
Tarkovsky'nin Ayna filminde geçen bu dizeleri hoşuma gitti...
6 Aralık 2015 Pazar
Tehlikeli Oyunlar - Oğuz Atay
"Demek ki, yolda durmak mümkün olmuyordu; böyle bir hürriyet yoktu. Sadece sürüklenme kalabalığın akışına kapılma hürriyeti vardı."
'İyi yaz bakalım: Gerçek, başkalarının bize uygulamaya çalıştığı tatsız bir ölçüdür.'' Birimi var mı Hikmet Amca ?''Birimi insandır'
"Herkesin, kendi evinde, kendi dünyası kurulmalıydı. Ancak kendi dünyasını kuramayanlar, başkalarının evlerine koşarlardı. Milyonlarca krallık kurulmalıydı: Aralarında yalnız diplomatik ilişkiler bulunan milyonlarca bağımsız ülke."
'Tehlikeli oyunlar oynamak istiyor insan, bir yandan da kılına zarar gelsin istemiyor. Küçük oyunlar istemiyorum albayım.
Kelimeler... Kelimeler albayım, bazı anlamlara gelmiyor."
"Zor olan acının şiddeti değil, sürekliliği.."
"Bir yaşantıyı tam bitirmeli. Hiçbir iz kalmamalı ondan. Yeni yaşantılar için yeni yaşantılar için. Bunu önceden bilseydim, yaşantı milyoneri olmuştum."
“Kendinden veriyorsun ve durmadan eksiliyorsun. Oysa bazı insanlar oldukları gibi kalarak elde ederler istediklerini…”
Oğuz Atay, Tehlikeli Oyunlar'ın yazımını 26 Mart 1973 yılında tamamlamış. Okuduğum kitap ise, İletişim Yayınları'nın 1984 yılındaki ikinci baskısı ve on sekiz bölümden oluşuyor.
Tehlikeli Oyunlar'ın olay örgüsü, betimlediği çevre, ele aldığı problemler ve bütün bunları okura iyi bir şekilde aktarmak için seçilen anlatım teknikleri son derece başarılı. Yazarın insanların oyunları adını verdiği bölümlerde de, oyun içinde oyunun kullanıldığı tekniğin iyi bir şekilde kullanıldığını görürüz.
Oğuz Atay'ın kahraman olarak seçtiği "düşünen insan"ı; ne tam anlamıyla toplumun bir parçası olur, ne de büsbütün toplumdan yalıtabilir kendini. Arada kalmışlık diye ifade edebileceğimiz bir durumdadır. Tasvir edilen toplum, doğu-batı, eski-yeni, düş-gerçek, duygu-düşünce, kadın-erkek gibi çatışmalardan ileri gelen büyük bir kargaşanın içindedir.
Romanın kahramanı Hikmet Benol, süregelen kargaşanın içinde gerçek arayışına girer. Toplumca gerçeklerle ilgilenmek tehlikeli sayıldığı için, o da gerçeklerle oyun oynarmış gibi yapar. Tıpkı günümüz insanının her konuda -mış gibi yaşadığı gibi. "Düşünen İnsan" profili böylelikle "oynayan insan"a dönüşür. Shakespeare'in, "Bir sahnedir bütün dünya" tespitini doğrular. Hikmet Benol, Hüsamettin Tanbay, Nurhayat Hanım, Sevgi, Bilge bu oyunun farklı boyutlarına uzanan temsili oyuncularıdır. Batıyı özümseyemeyen kent soylu aydın Hikmet, esasında o zaman insanın problemlerinin bir yansımasıdır. Kadın erkek ilişkilerinin, duygusal tepkilerinin bir dışa vurumudur. Hikmet, Sevgi ile yaşarken sevgisiz, Bilge ile yaşarken bilgisiz bir haldedir. Bu, parça parça olan benlik toparlanmayı bilemez bir türlü. Onun tabiatında her şeye, her duruma bir karşı koyuş vardır sanki. Ne yapsa da kendini aşamaz. En sonunda yinelediği ölüm olgusu, hayatının seyrini çevirir.
Godard'ın Serseri Aşıklar filminde, bir yazarla yapılan bir görüşmede, yazar son isteğinin ölümsüzleşmek ve ölmek olduğunu söyler. Oğuz Atay'ın kahramanları da ölerek ölümsüzleşmek ister gibidirler.
25 Kasım 2015 Çarşamba
güz izlenceleri III
1) A Bout de Souffle - Serseri Aşıklar, 1960
Yönetmen: Jean Luc-Godard
Oyuncular: Jean Seberg, Jean-Paul Belmondo, Daniel Boulanger..
Ülke: Fransa
Trufault'nun bir gazete haberinden yola çıkarak öyküsünü geliştirdiği unutulmaz filmde aşk, ihanet, suç konuları ağır basıyor.
Yönetmen: Jean Luc-Godard
Oyuncular: Jean Seberg, Jean-Paul Belmondo, Daniel Boulanger..
Ülke: Fransa
Trufault'nun bir gazete haberinden yola çıkarak öyküsünü geliştirdiği unutulmaz filmde aşk, ihanet, suç konuları ağır basıyor.
2) Bitter Moon - Acı Ay, 1992
Yönetmen: Roman Polanski
Oyuncular: Peter Coyote, Hugh Grant, Kristin Scott Thomas..
Ülke: Fransa
Bir yolcu gemisinde karşılaşan iki çiftin yolculuk boyunca paylaştıkları geçmiş, saplantılı bir aşk hikayesi hayatın gerçeklerini yansıtıyor.
Yönetmen: Roman Polanski
Oyuncular: Peter Coyote, Hugh Grant, Kristin Scott Thomas..
Ülke: Fransa
Bir yolcu gemisinde karşılaşan iki çiftin yolculuk boyunca paylaştıkları geçmiş, saplantılı bir aşk hikayesi hayatın gerçeklerini yansıtıyor.
3) The Boy in the Striped Pyjamas - Çizgi pijamalı Çocuk, 2008
Yönetmen: Mark Herman
Oyuncular: Asa Butterfield, Vera Farmiga, David Thewlis...
Ülke: ABD, İngiltere
İki masum çocuğun gözünden ırkçılığın, insan ayrımının anlatıldığı film insanı derinden etkiliyor.
4) Die Blechtrommel - Teneke Trampet, 1979
Yönetmen: Volker Schlöndorff
Oyuncular: David Bennent, Mario Adorf, Angela Winkler...
Ülke: Polonya, Batı Almanya, Fransa
Alman yazar Günter Grass'ın 1959 tarihli kitabından uyarlanan filmde büyümeye direnç gösteren Oscar'ın üzerinden savaş yılları, değişen dünya, yozlaşan ilişkiler ince ince işleniyor.
5) Lolita, 1962
Yönetmen: Stanley Kubrick
Oyuncular: James Mason, Sue Lyon, Peter Sellers..
Ülke: İngiltere
Nabokov'un Lolita adlı romanından uyarlanmış. Filmin 1997 yapımı olduğunu sonradan fark ettim. O yüzden siyah beyaz izledim. Filmde orta yaşın biraz üzerinde bir yazarın aykırı aşkı ve bu tutkulu aşkın sonrasında gelişen olaylar konu ediliyor.
Yönetmen: Stanley Kubrick
Oyuncular: James Mason, Sue Lyon, Peter Sellers..
Ülke: İngiltere
Nabokov'un Lolita adlı romanından uyarlanmış. Filmin 1997 yapımı olduğunu sonradan fark ettim. O yüzden siyah beyaz izledim. Filmde orta yaşın biraz üzerinde bir yazarın aykırı aşkı ve bu tutkulu aşkın sonrasında gelişen olaylar konu ediliyor.
21 Kasım 2015 Cumartesi
dergi günlüğü
Aylık kültür sanat dergisi Siyah Sanat'ın kasım sayısında "Memento Mori" adlı yazım çıktı.
Ayraç Kitap Dergisi kasım sayısında da "Bir Zamanlar Hayat Bizimdi" adlı kitabın değerlendirmesini yazdım duyrulur :)
Güzel bir hafta sonu dileğiyle..
13 Kasım 2015 Cuma
Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı - Bilge Karasu
"Düşüncesinin sınırlarını çizen, öteden beri çizmiş olan birtakım kavramlar var. Şimdi farkına varıyor. Gelip gelip inanca, kısırlığa, bir şeyler yapma kavramına dayanıyor. Oysa ya bundan kurtulmalı..."
"Yaşama sanki hiç gelmeyecek, erişmeyecek bir bayram gibi."
“Başlangıcı, bitimi belirsiz olan başka bir yol. Her günkü yaşantılarla meydana getirilen, uzatılan bir yol. Ama bu yolun bir yerinde öyle bir tepeye, öyle bir doruğa varılırdı ki o doruktan her yer açıkça, hiçbir gölgeyle kararmamış, ışık içinde, parıltı içinde görünürdü.”
“Kaçışlar anlam taşımağa başlamıştı. Direnenler birbirlerini destekliyor, biribirini destekleyenler yeni bir güç kazandıklarının farkına varıyor ya da böyle bir sanıya kapılıyorlardı… “Ama onlar da kaçmış diye düşünülüyor, ortaya yeni bir iş, yeni bir felsefe, yeni bir değer konuyordu: Kaçmak. Bir ülkü, bir direnme, bir kahramanlık yolu oluyordu bu, aynı zamanda yeni bir baskı yolu…”
“İnsan nasıl olsa öleceğine göre bir şeyler yapmak daha iyi olur. Ölüm boş bir şey, ölümü beklemek, oturup beklemek, boş bir iş. Yıllarca sevgi sözü ile ölüm sözünü yan yana getirip durmuş, ikisi arasında bağ kurmağa kalkmadığı halde, öğrettikleriyle söyledikleriyle, ölümün sevilecek, sevilebilecek bir şey olduğunu düşündürmeğe çalışır gibi davranmıştı. Oysa şimdi bununla da yanıldığını sanıyor, düşünüyor… Ölüme karşı çarpışmak gerek. Ölüm ancak, gelip tepene dikildiği, seni, gözünün yaşına bakmadan yanına alıp götürdüğü anda, onu kabul etmelisin.”
Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı, 1971 yılında Sait Faik Hikaye Armağanı'nı almış bir öykü kitabı. Ada, Tepe ve Dutlar olarak başlıklandırılmış üç bölümden oluşmaktadır.
Genç keşiş Andronikos, Bizans'ta "resim kırıcılık" diye adlandırılan baskı dönemi başladığı zaman kendini birtakım hesaplaşmalar içinde bulur. İnsan olarak, bu baskı karşısında içselleştirdiğim, bana zorla benimsetilmek istenen bu yeni durum karşısında ne yapmalıyım? Yazar, Andronikos üzerinden ve onun bu tarz sorularının içinden, eski ve yeni arasında bir seçim yapmaya zorlanan insanların içsel dünyasını aktarır.
İnsanların maruz kaldığı düşünceler, toplumdan topluma, kültürden kültüre, çağdan çağa farklılıklar gösterir. Yeniyi kabulleniş uzun bir zamanı gerektirir. Peki insanın bir çırpıda değerlerini yok sayıp, yeniye uyum sağlaması mümkün müdür? İşte bu sürecin duyumlarını, göreceliliğin yansımalarını barındırıyor kitaptaki öyküler. Bunun yanında kaçış ve yol temasının tüm ayrıntılarıyla işlendiğini görüyoruz. Kahramanlardan Andronikos reel kaçışın, İoakim ise düşünsel kaçışın simgeleri gibidirler.
6 Kasım 2015 Cuma
Gece - Bilge Karasu
"Bir insanın bir insanı vurması, öldürmesi, genellikle, öfke, korku ya da baskıyla açıklanan, açıklanmak istenen bir iştir. Öfke, korku, baskı, kolaylıkla birbirine dönüşür, birbirinin kılığına girer; dışarıdan geleni içten, içten geleni dışarıdan gelirmiş gibi gözükür. Benin, benliğin altta kaldığı duygusunun, birer görünümüdür üçü de. Gecenin işçileri, hep altta kaldığı duygusuyla bunalmış insanlardan mı derlendi? Çocukluğundaki umacılardan kurtulamayan, sevdiklerini gönüllerince saramayan, etlerini istedikleri etle birleştiremeyen insanlar mıdır hep, bu işçiler?"
"İnsanlar, büyüklüğü de, büyüklüğün dokunulmazlığını da unutmuş durumdalar. Bir şaşkın cüceler dünyasında yaşadığımızı benden önce söyleyenler çok... Bizden önce... Eşitlik türünden saçmalar, bizi bu hale getirdi. Kuşkuya, işkile eşitlik mi olurmuş? Bir gün kurulabilecek tek eşitlik, olsa olsa ödevde, esleklikte, büyüklüğümüzün düşünde eşitliktir. Bize buyurana duyduğumuz sevgide eşitliktir."
"Biraz gizemli, biraz şiirli bir şey göster insanlara; unuttukları, gömdükleri duyguları, duyarlılıkları, içlilikleri biraz kışkırt; ne zamandır geride bıraktıklarına inandıkları birtakım çocukluk korkularını, kaygılarını, çekingenliklerini karıştırıp bulandır; ondan sonra da istediğini yaptır onlara."
"Bir yaşam belirsizliğidir bu. "Bana dokunmayan yılan bin yaşasın" dedirten, kişinin kendine yakın bulmadıklarının karşısında -gizli de kalsa- bir "oh olsun! Dikkat edeydi ya" duygusu bile uyandırabilen bir bilisizlik. Bir kafa yoksulluğudur bu. Okumasını öğrenmiş ama yaşamadığının farkına varamamışların, bir insanın birçok yaşamı yan yana sürdürebileceğini usu almayacakların yoksulluğudur bu; sokağa düşmenin, kötülüklerle burun buruna gelmenin kimi zaman biraz olsun azaltabildiği bir yoksulluk..."
"Oysa yazar, tanımı gereği, sözcükleri hem ortaklaşa kalıplarına dayandırmak, hem kendi dilini yazmak durumundadır. Yazdığı anda kalıp yaratıcısı haline gelir. Cambazlığı, ustalığı, bu ince iki teli, üzerinde yürüyebileceği biraz daha kalın bir tel haline getirmek midir? Biliyorum, yazar demekle pek belirsiz bir şey söylemiş oluyorum. Düşündüğüm, bir çeşit yazar, bir çeşit yazarlık yalnız. Her sözcük kolayca şişirilebilir. Dümdüz, düpedüz söyleyip anlatmanın gizini daha kimse çözmedi. Oysa "gece" şişirilmeden de, etkili bir sözcük olabilirdi. İçimizdeki hayvanı ürperten..."
5 Kasım 2015 Perşembe
3 Kasım 2015 Salı
dergi aşkına :)
Kitap değerlendirmemin yer aldığı Ayraç ekim sayısı nihayet elime ulaştı.
Yeni çıkan Berhava Öykü adlı dergide de, "Alacahan" adlı öyküm yayımlandı. İlk kez kendi yazdığım bir yazı yayımlanıyor çok mutlu oldumm :))
Berhava Öykü'yü Ayraç Dergisi'ni bulabileceğiniz D&R kitap mağazalarından temin edebilirsiniz.
Sevgiyle kalın..
1 Kasım 2015 Pazar
Altı Ay Bir Güz - Bilge Karasu
"Ölümü geciktirmeye çalışanlar arasına girerken her türlü korkudan arınmalı, umut değil güven kuşanmalı.. Bu kapıdan içeri girenin umudunu Tanrı'ya bağlaması, kendini hekimlere teslim etmesi gerekir. Korku ile umudun bir arada yönettiği bu dünyada ilk korkularınızla ilk güvencenize yeniden kavuşacaksınız..."
“Bir zamanlar kediymişim ben Halûk. Sonra, herhalde kediler arasında işlenebilecek en büyük suçu işlemişim ki dünyaya bir daha gelişimde insan olmak cezasına çarpılmışım.”
“Şimdi yoksulluğu da çalışmayı da öğrendin. Sevmeyi öğrendiğin gün hiçbir eksiğin kalmayacak ”
Altı Ay Bir Güz, yedi bölümden oluşuyor. Tür olarak ne bir roman ne de hikaye. Uzun hikaye ya da uzun bir anlatı diyebiliriz. Kitap sevgili Bilge Karasu'nun vefat etmeden önceden kaleme aldığı son çalışmasıdır. Öldükten sonra yayımlanmasını vasiyet etmiştir. 1996 yılında ilk basımı yapılmıştır.
Kitapta, ölümü kendine yakın hisseden Kerim'in, çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerine uzanan yaşanmış yolculuğu anlatılıyor. Her bölümdeki geçmiş yolculuğunda hayatın farklı durağında karşımıza çıkan değişik insanlar misali farklı kişilere yer veriliyor. Bu anılar salt bir yaşanmışlığı aktarmıyor bunun yanında destanlardan, masallardan, resim sanatından ve hrıstiyanlık teolojisinden kesitler sunuyor. Bir sanatçının son demlerinde sanatı sorgulayışı, bir yazarın gerçeğe dokunabilme güdüsü ince ince işleniyor.
< Yaşamak, bir noktadan sonra yineleyici oluyor.. İnsan bu tekrarın içinde farklı arayışlara girse de, ölümün gerçekliğinden kaçamıyor. Sonun, başın, ortanın birbirine karıştığını, anlamını yitirdiğini anladığı bir gün er ya da geç geliyor.
< Yaşamadan bilgi edinilmez. Kitaplar olsa olsa edindiğimiz bilgileri denetlemeye yarar. Yazıyı, resmi, musikiyi yaşamanın amacı yapmamak gerekir, yaşamak gerekir.
< Sanatta, tazeyi, el değmemişliği bulmaya çalışırken ya bayata ya da çocuksuya, alıkçaya saplanır gideriz. Tazeliği, el değmemişliği yaşamdan sanata taşımak gerekir.
31 Ekim 2015 Cumartesi
Yedi Güzel Adam - Cahit Zarifoğlu
"Yedi adam biri bir gün
bir kan gördü
gereğini belledi
yari asla koynuna
Ayırmaz kanı yanından
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
- Bir güzel ince gelin
Kabartır göğsünü toz duman içinde
gelinliği durur çıkartıp bıraktığı yerde
İçerlerden bir taşlı tarladan
Kaynayan nehrin gözünde
unutmuş gelin alınlığını
Avuçları sıcacık yumulu bedenine dayalı
Kalın bilekli badem topuklu
Seyirtir o ince gelin
g r e v l i'lere şifalar götürmek için
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
- Gölgesiz meydanlara
aklı yağmalayanlar arasından
yayılırsa karanlık fısıltılar
ya da güzel dışlı yapay çiçekleri
Muhtemel bir genç kızın
Başına atılırsa
(..................)
- Yedi Güzel Adam
"Deniz yüce bir soluk denizlidir - rotalar denizin kendisinedir
Kaptan sancakta bir tek an yaşamak yoluna
Bütün bir ömür ağartmıştır
Işıklar çoğalıyor içimizden birine
kime bu davet
Limanı dolduranlar yanan insan meşaleleri
Yüzbinler taş kulelere yaslanmış söylüyorlar
- Rüzgar nereden eserse essin güzeldir
Alevler bir ayrı alemdir
Dirlik sevinçtir - göç içimizedir. "
- Ben Dirimle Boğulurken
bir kan gördü
gereğini belledi
yari asla koynuna
Ayırmaz kanı yanından
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
- Bir güzel ince gelin
Kabartır göğsünü toz duman içinde
gelinliği durur çıkartıp bıraktığı yerde
İçerlerden bir taşlı tarladan
Kaynayan nehrin gözünde
unutmuş gelin alınlığını
Avuçları sıcacık yumulu bedenine dayalı
Kalın bilekli badem topuklu
Seyirtir o ince gelin
g r e v l i'lere şifalar götürmek için
Beyaz haberlerim var kardeşlerim
- Gölgesiz meydanlara
aklı yağmalayanlar arasından
yayılırsa karanlık fısıltılar
ya da güzel dışlı yapay çiçekleri
Muhtemel bir genç kızın
Başına atılırsa
(..................)
- Yedi Güzel Adam
"Deniz yüce bir soluk denizlidir - rotalar denizin kendisinedir
Kaptan sancakta bir tek an yaşamak yoluna
Bütün bir ömür ağartmıştır
Işıklar çoğalıyor içimizden birine
kime bu davet
Limanı dolduranlar yanan insan meşaleleri
Yüzbinler taş kulelere yaslanmış söylüyorlar
- Rüzgar nereden eserse essin güzeldir
Alevler bir ayrı alemdir
Dirlik sevinçtir - göç içimizedir. "
- Ben Dirimle Boğulurken
**
"Öpüşümüz gizli olmalı
Öpebilirsek uzanıp kaderlerimizden öpmeli
Sıcak gözyaşı ve şikayetle
Ağzı konuşmaz kılan
Ağzımızda
Dilimizi şişiren ayrılık bademi"
Öpebilirsek uzanıp kaderlerimizden öpmeli
Sıcak gözyaşı ve şikayetle
Ağzı konuşmaz kılan
Ağzımızda
Dilimizi şişiren ayrılık bademi"
-..Ve Çocuğun Uyanışı Böyle Başladı
Yedi güzel Adam şiir kitabı Yedi Güzel Adam, Ben Dirimle Doğrulurken, Akşam Sofrasında, Yedi Kişilik Bir Aile Oyunu, Zeynep ve Uzaktan Fırat Üzerine İkili Anlatım, Ve çocuğun Uyanışı Böyle Başladı adlı uzun yer yer nesiri andıran soyut kısmı ağır basan şiirlerden oluşuyor.
Şiirde bahsedilen Yedi Güzel Adam, Türk edebiyat ve düşün dünyasında izler bırakan önemli isimlerdir:
Akif İnan, Nuri Pakdil, Rasim Özdenören, Alaeddin Özdenören, Erdem Beyazıt, Cahit Zarifoğlu, Hasan Seyithanoğlu.
1969 yılında bu arkadaşlar bir araya gelerek, Edebiyat Dergisi isimli bir dergi çıkarırlar. Her birinin düşünceleri farklı olsa da, dergide yazdıklarıyla birbirlerine ters düşme çabasında olmadıklarını, aksine birbirlerini bütünleme gayreti içinde olduklarını anlatır Nuri Pakdil.
Okuduğum bu şiir kitabının ilk basımı 1973 yılında Edebiyat Dergisi Yayınları tarafından yapılmıştır.
27 Ekim 2015 Salı
meşe dilinden
Meşe Ağacı:
- Ağaçlar yüzyıllarca yaşar... Bir meşe ağacının söylediklerini kim duyar yahut söylemek istediklerine kim kulak vermek ister ki? Yine de gördüklerimi anlatmak istiyorum... Siz insanlar dersiniz ya hep, anlatmadan yaşadığımıza inanmayız biz... Anlatırsınız boyuna hemcinslerinize, cansız kağıtlara, defterlere, kuşa, çiçeğe ya da uzak dağ başlarına.... Yazarak, çizerek, söyleyerek, notalara dönüştürerek, dansla ya da heykelle bıkmadan anlatmak istersiniz... İşte ben de yalnızca anlatmak istiyorum... Kim bilir bende yaşadığıma gerçekten inanmak istiyorumdur... Belli mi olur, olmaz değil mi?
Meşe öyküleri yakında...
22 Ekim 2015 Perşembe
Leke
Çağın en karmaşık yerinde durduk
biri bizi yazsın, kendimiz değilse
kim yazacak
sustukça köreldi
kaba günü yonttuğumuz ince bıçak
nerde onlar, her kımıldayışta
çakan tansık, ışıldatan büyü
bir gün daha görülmedi
bir gün daha geçti otları soldurarak
öğrendik de körmüş, sanki yokmuş
ne yol ne bir geçip giden
ne kaydını tutan geçip gidenin
dediler ki
onları kilitle, anahtarı eski yerine bırak
oysa
utanılacak bir şeymiş, öyle diyor Camus
tek başına mutlu olmak
sesler ve öteki sesler, nerde dünyanın sesleri
leke dokuya işledi
susarak susarak
Gülten Akın
21 Ekim 2015 Çarşamba
Ayraç Kitap Dergisi'nde yazdım duyrulur :)
Ayraç Kitap Dergisi'nde Masum Uyku adlı gerilim romanının değerlendirmesini yaptım. Kitap yorumum Ekim Ayı Ayraç Kitap Dergisi'nde belki okumak istersin :)
16 Ekim 2015 Cuma
güz izlenceleri II
1) Julie&Julia, 2009
Yönetmen: Nora Ephron
Oyuncular: Merly Streep, Amy Adams, Stanley Tucci..
Tür: Komedi, romantik, dram
Ülke: ABD
Bu seneki Berlin Fim Festivali'nin juri başkanlığını yapacak olan sevgili Merly Streep'in çok güzel filmlerinden biri. Birbirlerinden farklı yaşamlar süren iki kadının kesişen hayatlarının anlatıldığı cesaret dolu bir film Julie ve Julia..:)
2) The Purple Rose of Cairo - Kahire'nin Mor Gülü, 1985
Yönetmen: Woody Allen
Oyuncular: Mia Farrow, Jeff Daniels, Danny Aiello..
Tür: Komedi
Ülke: ABD
1930'lardaki ekonomik kriz zamanında garsonluk yaparak evini geçindiren ve işsiz kocası tarafından sürekli mağdur edilen Cecillia'nın tek nefes aldığı yer sinemadır. Defalarca izlediği Kahire'nin Mor Gülü adlı filmde en sevdiği aktör aniden gerçek hayata dahil olur. Böylelikle komik olaylar başlar. Woody Allen'in her filmi gibi bu filmde hafızada uzun süre kalıyor..:)
3) Cennet - Heaven, 2002
Yönetmen: Tom Tykwer
Oyuncular: Cate Blachett, Giovanni Ribisi, Remo Girone..
Tür: Dram
Ülke: Fransa, İngiltere, İtalya, ABD, Almanya
Philippa İtalya'da öğretmenlik yapan bir İngiliz vatandaşıdır. En yakınlarını uyuşturucunun kötü ağlarından kurtaramamıştır. Bu yüzden bir plan ile bu kötülüğün kökünü kazımak için kendini bambaşka bir dünyada bulacağı bir yolculuğa atar. Bu cesaret ve aşk dolu yolculuk beni çok etkiledi..
4) Vivre Sa Vie - Hayatını Yaşamak, 1962
Yönetmen: Jean-Luc Godard
Oyuncular: Anna Karina, Sady Rebbot, Andre S. Labarthe..
Tür: Dram
Ülke: Fransa
Oyunculuk aşkıyla evini, çocuğunu bırakıp giderek kendi hayatının sınırlarını keşfetmek isteyen Nana'nın sonrası, karanlıklarla ve bilinmezliklerle eş değer midir? Hüzünlü bir öykü..
5) The Little Prince - Küçük Prens, 2015
Yönetmen: Mark Osborne
Tür: Animasyon
Ülke: Fransa
Saint-Exupéry'nin Küçük Prens adlı kitabının sinemaya uyarlanmış halini küçük prensesimle izledik. Kızım da kitabını annesi gibi çok sevdiği için sıkılmadan izledi. Tavsiye ederiz..:)
9 Ekim 2015 Cuma
güz izlenceleri :)
1) Jules and Jim - Unutulmayan Sevgili, 1962
Yönetmen: François Truffaut
Oyuncular: Jeanne Moreau, Oskar Werner, Henri Serre..
Tür: Dram, romantik
Ülke: Fransa
Avusturyalı Jules ve Fransız Jim, güzel ve kaprisli Catherin'e aşık olurlar. Ancak üçü aynı zamanda çok iyi arkadaştırlar. Catherine, Jules ile evlenir araya savaş girer ama hiç bir şekilde bu üçlünün dostlukları bozulmaz. Savaştan sonra üçü yeniden bir araya gelir ve sürpriz gelişmeler olur. Karakterlerin ön plana çıktığı üçlü bir aşk hikayesi..
2) Sous Le Sable - Kumun Altında, 2000
Yönetmen: François Ozon
Oyuncular: Charlotte Rampling, Bruno Cremer, Jacques Nolot..
Tür: Dram
Ülke: Fransa, Japonya
Paris Üniversitesi'nde bir edebiyat profesörü olan Marie, kocasıyla beraber bir tatile çıkar. Tenha bir sahilde kocası yüzmeye gider ancak geri dönmez. Marie, cankurtaranlardan yardım ister ancak kocasıyla ilgili hiç bir ize rastlanamaz. Kocasını kaybeden bir kadının trajik bir betimlemesi..
3) Mr. Nobody - Bay Hiçkimse, 2009
Yönetmen: Jaco Van Dormael
Oyuncular: Jared Leto, Sarah Polley, Diane Kruger..
Tür: Fantastik, bilim kurgu, dram
Ülke: Fransa, İngiltere, Belçika, Kanada
117 yaşında dünyada kalmış son ölümlü olan Nemo'nun geçmişi, vereceği kararların ve yaşanılabilecek olasılıkların anlatıldığı aynı zamanda derin anlamlara sahip deneysel bir film.. Nemo'nun verdiği mesajları çok beğendim..
4) The Return - Dönüş, 2005
Yönetmen: Andrey Zvyagintsev
Oyuncular: Vladimir Garine, Konstantin Lavronenko, Nataliya Vdovina..
Tür: Dram
Ülke: Rusya
İki kardeş Vanya ve Andrey'in babaları on iki yıl sonra ansızın gelir. Bu dönüşle beraber babaları ile iki kardeş kısa bir tatile çıkarlar. Bu tatilde babalarını yakınen tanıma fırsatı bulur kardeşler. Bir çok farklı duyguyu barındıran bu tatil çocukların umdukları gibi sonlanacak mıdır?
5) Madame Tutli-Putli - Bayan Tutli-Putli, 2008
Yönetmenler: Maciek Szczerbowski, Chris Lavis
Madame Tutli-Putli, yapımı üç yıl sürmüş, stop-motion türünde bir film. Ne demek oluyor bu stop motion? Animasyon yöntemlerinden biri, objelere değişik hareketler verilerek yapılan bir çalışma. Bu animasyona gerçek gözler de eklenmiş. Konusuna gelince, utangaç Madame Tutli-Putli'nin tüm eşyalarıyla bir gece trenine binmesi ve bu trende gizemli, heyecan dolu bir gece yaşaması ve sonrası anlatılıyor.
7 Ekim 2015 Çarşamba
Kuzey - Burhan Sönmez
"Hayat, tek çizgi üzerindeki bir zamana yayılır, kendi yatağında akan bir nehir gibi, geri dönüşü yok. Geçmiş arkada kalır, gelecek ise ileridedir, bir arada bulunmaz bunlar. Bir nehirde iki kez yıkanamazsınız, diyenler haklı, zaman akmış, nehir çünkü değişmiştir. Rüyadaysa her şey aslında aynı anda olur, geçmiş ile gelecek şimdiki ana toplanmıştır. Zaman bunların iki yana doğru açılmasıdır sadece, yoksa sizin dünyanızdaki gibi dün ile yarının birbirinden kopması değil. Güneş gibidir."
"Bir gün ölecektim, bu yüzden her gün yaşamayı öğrendim."
"Aşk bizi coşturup ruhumuza başka bir pencere açarken, varlığın sınırına erdiğimizi hissederiz. Maddeden oluşmuş bu dünya bir hapishanedir bize, bundan kurtulmak isteriz. Derler ki, yükseklerdeki gerçekliğin farkına üç yolla varılır: Uyku, ölüm, bir de aşkla."
*****
Kuzey, Burhan Sönmez'in Masumlar kitabından sonra okuduğum ikinci kitabı. Kitap; Canbegi Köyü, Geyik İzleri, Beyaz Tilki, Safali, Kara Kurt'un Mağarası, Şahmaran Bahçesi, Gökyüzü Kapısı diye başlıklandırılmış yedi bölümden oluşuyor.Kitabın kahramanı Canbegi Köyü'nde yaşayan Rinda.. Kahramanların isimlerinin farklı çağrışımları ve farklı bir dilleri var. Roman, Rinda'nın babası Aslem'in uçurumdan aşağı bırakılmış cesedine erken kalkan çobanların rastlamasıyla başlar. Rinda, Kuzey'e gitmek için köyden ayrılan babasının cesedine bakarken ağzında parlak bir küpe olduğunu fark eder. Bunu gizlice alır ve kimseye söylemez. Babasının izini sürmek ve Kuzey yolculuğundaki akıbetinin nedenini öğrenmek için yollara düşer. Ancak bu zorlu bir yolculuktur bilmektedir. Çünkü Kuzey'e gitmek tehlikeli ve çetin bir mücadelenin sezgisel, bilişsel, bedensel gücünü kuşanmayı gerektirir. Bu yolculuk kendi içinde bir çok gerçeği, farklı toplulukları, farklı kahramanların zorlu geçitlerini, rüya ile gerçek arasında sıkışıp kalan mücadeleleri, yaşlı bir ninenin unutulmaması gereken öğretilerini, Safali'deki bilge Küçük Sultan'ın sohbetlerini ve kavisli yolların yolcularının deyişlerini bütünleyen bir çok hikayeyi barındırır içinde. Rinda, Meraniler'in peşine düştüğü bu gizemli küpenin sırrına erişebilecek midir? Gökyüzü Kapısı'nın açılışına şahit olup, Loriya'nın suretine varıp yeni bir çağın başlangıcı için elindeki işaretlerin izlerini doğru takip edebilecek midir?
Kitapta bu farklı olay örgüsünün içinde genel olarak, varlık felsefesinin ayrıntılı bir şekilde ele alındığını görüyoruz. Özellikle Safali'nin Küçük Sultanı'nın sarayındaki felsefe sohbetleri, felsefeye meraklılar için biçilmiş kaftan mahiyetinde. Bu bölüme ilham kaynağı olanın ise, 10. yüzyılda Basra'da ortaya çıkan İhvan-ı Safa adlı felsefe akımının olduğunu kullanılan isim aracılığıyla anlıyoruz. Varlık, Tanrı, evren, varoluş, insan, aşk kavramlarının iyi bir şekilde harmanladığını hissediyoruz. Kitaba göre gerçek, aranarak bulunan değil, yaratılan bir şeydir.
Kuzey'in sürükleyici, masalsı bir şekilde yansıtılan insanlık yolculuğunda gerçekliğin belki de kalp aynasında biçimlendiğini duyumsayacaksınız...
4 Ekim 2015 Pazar
zamanın kitabı
Zamanın uzun tünelinde nesin ki sen,
geçmişin yankısı, geleceğin sedasından gayrı?
doğmadan önce yazılmıştı senin yazgın,
öncesi ve sonrasıyla hayatın.
Ne doyacak açlık vardır orada, ne uyuyacak ölüm,
ne de doyuma ulaşacak aç gözlülük.
İnsanlar sırlarıyla şaşkın,
bilselerdi keşke
onlarda varolan esrarı…
Mihail Nuayme
(1889 – 1988)
geçmişin yankısı, geleceğin sedasından gayrı?
doğmadan önce yazılmıştı senin yazgın,
öncesi ve sonrasıyla hayatın.
Ne doyacak açlık vardır orada, ne uyuyacak ölüm,
ne de doyuma ulaşacak aç gözlülük.
İnsanlar sırlarıyla şaşkın,
bilselerdi keşke
onlarda varolan esrarı…
Mihail Nuayme
(1889 – 1988)
28 Eylül 2015 Pazartesi
Tesirsiz Parçalar - Ali Lidar
"Bir insan başka bir insanı bütün boyutlarıyla asla tanıyamaz. Karşımızdaki insana verdiğimiz değer mukabilinde istediğimiz tarafı gösterir istemediklerimizi de saklarız. Evrensel bir sahtekarlık bu ama yapacak bir şey yok.
Hiçbir şey ya da hiç kimseyi doya doya, tadını çıkara çıkara sevemedim. Elimden alınır ya da kaybederim korkusu içimden gelenlerin bir adım önündeydi hep. Çok sonra anladım ki ben aslında sahip olduğumu zannettiğim tüm sevdiklerimi en baştan kaybettim.
Doğup büyüdüğü yere ait değil insan... Acı çektiği ya da çok mutlu olduğu yere de ait değil... İnsan, olmak isteyip de olamadığı yere ait...
Bir şey oluyor bazen, bütün dünya senin düşündüğünün tersini bile düşünse o kadar kuvvetli inanıyoruz ki o şeye, gerçekle bağımız kopuyor. Sonrası acı oluyor elbet. Olsun... Samimi bir acı, sahte bir mutluluktan daha kötü olabilir mi gerçekten?
İnsan geçmişi düşünür, geleceği hayal eder, şimdiyi de yaşar. Ben ise şimdiyi de hayal ediyorum..."
Ali Lidar, yazmaya blogda başlamış. Ardından yazdıklarını Tesirsiz Parçalar adlı kitabında toplamış. İkinci kitabı şiir türünde ancak okuduğum bu kitabın türü biraz düşündürücü. Ben yazdıklarına anlatı demeyi uygun gördüm. Kısa kısa hayatın özünden, gerçeğinden damıtılmış anlatılar..
Ali Lidar'ın ilk yazısının adı Tesirsiz Parçalar olduğu için kitaba bu adı vermeyi uygun görmüş. Kitap genel olarak; aşk, aile, iyilik, kötülük, insan, dostluk, zaman gibi temalardan oluşuyor. Biraz argolu, sert bir üsluba rastlanıyor bazı yerlerde. Çoğu yerde ise masum, insanlardan uzak hayatı anlamaya, yorumlamaya yaşadıklarından yola çıkarak bir takım gerçeklere uzanmaya çalışan bir insan portresini görüyoruz. İnsanı yormayan açık bir anlatım var. Kısa ve öz diye nitelendirebileceğim bu tarz, çoğu yerde çok katmanlı düşüncelere bırakabiliyor okuyanı. Toplum olarak kaybedişlerimizin perdesizce direkt aktarıldığı yazıları, acılarımızı körükleyen arabesk şarkıları daha çok seviyoruz sanırım. O yüzden bu şekilde üretilen eserleri daha yakın görüyoruz kendimize. Tesirsiz Parçalar'da hayatın içinden kopmuş böyle kitaplardan biri..
22 Eylül 2015 Salı
Kör Baykuş - Sadık Hidayet
"Yaralar vardır hayatta, ruhu cüzzam gibi yavaş yavaş ve yalnızlıkta yiyen, kemiren yaralar.
Düşündüm: "Gökte herkesin bir yıldızı olduğu doğruysa, benimki çok uzakta, karanlık ve pek önemsiz bir şey olmalıdır. Belki de benim hiç yıldızım yok!"
Hayat, soğuk kayıtsız, herkesin maskelerini çeker alır zamanla; maskeleri de hani çoktur herkesin. Fakat bazıları hep aynı maskeyi kullanırlar, ister istemez kirlenir, yıpranır bu maske. Tutumlu kimselerdir bunlar. Bir kısmı evlatlarına saklarlar maskelerini; bir kısmı da vardır ki boyuna maske değiştirirler, ama yaşlandıklarında görürler ki bir sonuncu maske kalmış ellerinde, ve bu da pek çabuk eskir, o zaman maskenin gerisinden gerçek yüzleri çıkar ortaya.
Şimdiye kadar tasarladığım haliyle dünya, değerini yitiriyor, geçersizleşiyordu; gecenindi söz; dünyanın yerine gecenin karanlığı hüküm sürüyordu (bana öğretmemişlerdi geceye bakmayı, geceyi sevmeyi).
İnsanların hile hurda dolu dünyasından hayvanların içten, kayıtsız ve çocukça dünyalarına sığınmıştı adeta. Hayatı boyunca mahrum kaldığı şefkati, sade duyguları onların ilgisinde, ülfetinde arıyordu."
Sadık Hidayet İran Edebiyatı’nın sansürlü yazarlarından
biri. Özellikle Kör Baykuş adlı romanı intihar eğilimi içermesinden ötürü uzun
yıllar yayımlanmamış. Ancak klasik İran Edebiyatı çizgisinin dışında Kafka,
Rilke gibi yazarların yazış dünyasına yatkınlığı açısından önemli bir eser
olduğu bilinmekte.
Kitap, kendi hayal dünyasında birçok karaktere bürünen bir
kahramanın içsel gerilimini gözler önüne seriyor. Bu gel-gitli psikolojik
durumlar ve buna bağlı gelişen eylemler genellikle zaman ve mekan dışında
kalıyor. Şimdiki zamanla geçmiş zaman; anı, rüya ve hayal birbiriyle kaynaşmış
durumda. Korkular, özlemler, ümit, ümitsizlik tıpkı inan kaderinde olduğu gibi
bu olayların içinde. Karanlıkta gölgesini bir baykuşa benzeten kahramanın
yaşadıkları sessizce katlanılan bir acının ifadesidir. Üzerinde durulan bu
sessiz haykırışın içinde yer yer Hidayet’in etkilendiği Hayyam felsefesinin
izleri de dikkat çeker. Kitaptaki kahraman erkektir, suça yakındır; yaşadığı
aşk rüyadır, kadın kahraman ise kötücül olayların hareket noktasının başlangıcı
gibidir.
Güzelliği ve gerçeği arama çabasında olan yılgın bir adamın,
kötülüğün zembereğinde kayboluşunun içli bir simgesidir Kör Baykuş…
18 Eylül 2015 Cuma
Yere Düşen Dualar - Sema Kaygusuz
"Bir sanat eseri, yeryüzündeki bir ihtimalden alır gücünü. Ve ihtimale değmek için illaki güzellik gerekir. Güzel bir cümle, zamanın bir yerinde gerçekleşmiş ya da özündeki kehaneti gerçekleştirecek olandır."
"Bazen kendi kendimize, çıplak gözle bakınca kolayca göremeyeceğimiz bir denge kurarız. Tamamen rastlantı gibi duran ancak tümüyle iradi gelişen bu denge bizi derin gerçeklerden uzağa savurur. Algılarımız kayganlaşır. Herkes aynı göreceli oluşa saplı kalır."
"Her nesnenin özünde insan var. Taştan, üzümden, denizden aldığım titreşimlerle kitaplardan aldıklarım arasında ne gibi bir benzerlik var diye sorulsaydı, hangi birine baksam sonunda hep kendimi, kendi huzursuzluğumu görüyorum diye yanıtlardım sanırım."
Yere Düşen Dualar, Sema Kaygusuz'un ilk romanı. Aynı zamanda yazarla tanıştığım ilk kitap. Üzüm ve Altın şeklinde adlandırılmış iki ana bölümden oluşmakta.
Üzüm adlı bölüm, bir söylentiyle başlayan bir adadaki hayatın ağır akışı, adalıları sığlaştıran sosyolojik durumları, onları suskunlaştıran adeta kendi içine hapseden derin sıkıntıları bir kadın kahramanın dünyasından dile getiriyor. Kütüphanede çalışan kadın kahraman Leylan, onun babası, sevgilisi, kayıplara karışan annesi ve yakın çevresindeki farklı alemler..
İkinci bölüm Altın ise, Leylan'ın yokannesi Ecmel'in Yaşur masalıyla bütünleştiği mitolojik motiflerin yer aldığı masalsı bir anlatımı içeriyor. İlk bölüm yaşanmış, ikinci bölüm yaşanmamış gibi gözüküyor ve birbirinden bağımsız ayrı bir anlatımı, ayrı bir konuyu barındırıyor. İlk bölümü okumak, yorumlamak ikinci bölümden daha kolay. Zira Üzüm, birinci tekil şahıs ağzından anlatılıyor ve daha gerçekçi. Oysa ikinci bölüm bu özelliklerden daha uzak.
Genel olarak irdelenen konular; arayış, sonsuzluk arayışı, tekliğe kavuşma arzusu, yaşamanın adanmışlıktan öteye gidememesi, nesilden nesile aktarılan acı gerçeklerin duyumları, toplum yaşamıyla insan arasındaki çatışma ilk bölümde sosyal olaylardan uzaklaşmadan veriliyor. İkinci bölümde ise, bir masal havasının sınırlarında çok anlamlı, geniş çağrışımlı bir üslupla aktarılıyor.
12 Eylül 2015 Cumartesi
Körleşme - Elias Canetti
"Adına yaşam kavgası denen kavgayı karnımızı doyurmak ve sevebilmek uğruna olduğu kadar, içimizdeki kitleyi öldürmek uğruna da veririz. Kimi koşullar altında bu kitle, bireyi bencillikten tümüyle uzak, dahası kendi yararına aykırı davranışlara dek götürebilir. "İnsanlık", bir kavram olarak bulunmadan ve sulandırılmadan çok önce, kitle olarak vardı. Bu kitle vahşi, coşkun, kocaman ve sımsıcak bir hayvan gibi hepimizin içinde derinlerde bir anafor gibi kaynar. Kitle, yaşına karşın, dünyanın en genç hayvanı, en öz yaratığı, ereği ve geleceğidir. Onun üzerine hiçbir bilgimiz yok; hala bir birey olduğumuz varsayımıyla yaşamaktayız. Kimi zaman kitle, gök gürültüsünden örülü bir fırtına içinde her damlanın yaşadığı ve aynı şeyi istediği coşkun bir okyanus gibi saldırı üzerimize. Bu saldırının hemen ardından parçalanıp gitme alışkanlığını henüz koruduğu için, fırtına geçince yine biz olarak, zavallı ve bırakılmış şeytancıklar olarak kalırız. Bir zamanlar bu denli çok, bu denli büyük, bu denli bütün olduğumuzu anılarımıza sığdıramayız bir türlü.. Bir gün gelecek, kitle artık parçalanamaz olacak; belki de önce bir ülkede başlayacak, sonra orayı çıkış noktası yapıp çevresinde ne varsa yutarak ilerleyecek; ta ki artık Ben, Sen, O kavramı değil, ama yalnızca kitle var olacağından, kitlenin varlığına ilişkin tüm kuşkular ortadan kalkana dek."
Körleşme, üç ana bölümden oluşuyor. Bu bölümler, "Kafasız Bir Dünya", "Dünyasız Bir Kafa", "Kafadaki Dünya" şeklinde adlandırılmış. Roman tamamlanışından ancak dört yıl sonra, 1935 sonlarında Viyana'da yayımlanabilmiş. Thomas Mann ve Hermann Broch gibi yazarların dikkatini hemen çekmesine karşın, Nazi egemenliğinin Avrupa'da hızla genişlemesi ve II. Dünya Savaşı yılları yüzünden ancak savaşı izleyen yıllarda gereğince tanınıp değerlendiriliyor.
Kitabın kahramanı Profesör Kien, kitaplarla çevrelenmiş bir hayatta, bilimin ışığında yaşamını sürdürmeye çalışan sinolog yani Çin bilim uzmanıdır. Kien eski diller konusunda engin bir bilgiye sahip olmasına rağmen gündelik hayatın gereklerini yerine getirme ve insanlarla yaşama konusunda noksanlıkları olan, bu anlamda zorluklar yaşayan biridir. Kien'in sekiz yıllık hizmetçisi Therese ile yaşadığı ilişki kadınlarla ilgili dünyaya da uzak olduğunu gözler önüne seriyor.
Canetti, teorik bilgi yönünden donanımlı ancak uygulama yönünden acizlikleri olan Kien kahramanı üzerinden yabancılaşmayı, bir düşünürün yaşama karışırken daralan dünyasını ayrıntılı bir şekilde ele alıyor. Gerçeklerden uzak, yoğun bilgi faydalı mıdır? sorusunu bırakıyor akıllara. Therese adlı kadın kahraman üzerinden, Hint felsefesi kuramlarıyla, mitolojik hikayelerle kadın dünyasını biraz abartarak yeriyor. Aynı zamanda, insanları önemsiz ve aşağılık gören Kien'in, dünyasına hükmeden öteki insanların kuklası haline geldiği ve göremediği, öteleyemediği hazin bir sona uzanışı farklı açılarla, ironik olaylarla anlatılıyor.
Kitle psikolojisinin insanlığı, masumiyeti çiğnediği bir çağda Kien; uygarlığın, düşünce gücünün timsali olan kitaplarını ve fil dişi kulesinde salt kafasında yaşadığı dünyayı hakim olan yozluktan, kıyımdan kurtarabilecek midir?
10 Eylül 2015 Perşembe
Bin Hüzünlü Haz - Hasan Ali Toptaş
"Bir bakıma, iyilik dediğimiz şey kötülüğe yaklaşma konusunda şiddetle burun kıvırırken, kötülük daha cesur davranıp (belki de korkup) ona yaklaşmayı göze alabiliyor..."
"Anlaşılan, insanoğlunun, kendi yarattığı şeyi bile elinde tutamayacak kadar zayıf ve çaresiz bir yaratık olduğunu bilmiyormuşum daha. Hatta ben, kendi dışımda kalan birçok şeyi bilmediğim gibi, ne yazık ki insanın aradığını hiçbir zaman, hiçbir yerde bulamayacağını da bilmiyormuşum. Bulamazmış oysa... Ona benzer birtakım şeylerle karşılaşabilirmiş belki, çoğu kez bunlardan bazılarını aradığı şeyin ta kendisi sanabilir, hatta onlara bir an için sımsıkı, hiç kopmamacasına sarılabilir ve işte böylece, insanın algılama zayıflığından doğan tatlı bir yalanın içinde bir süre de olsa oyuncağına kavuşmuş bir çocuk gibi avunabilmiş ama, nedense aranan asıl şey hep insanın içinde kalırmış..."
"Benim aradığım Alaaddin, suçtan arınmışlığından tedirgin olacak kadar suçsuz birisi."
“Böylece, aslında hiçbir zaman hiçbir yere gidilmiyor da, yalnızca gidilmiş gibi olunuyor. Ancak kelimelerle gidiliyor ya da, kalınacaksa kelimelerle kalınıyor, kelimelerle yaşanıyor, kelimelerle gülünüyor, kelimelerle ağlanıyor ve sonunda yine kelimelerle geri dönülüyor..”
Bin Hüzünlü Haz, Hasan Ali Toptaş'ın okuduğum ilk romanı. Kitap dokuz ayrı bölümden oluşuyor. Romanda anlatıcı, Alaaddin'i her yerde geçtiği yerlerde, buralardaki insan manzaralarında, farklı hikayelerde arar. Yazar, rüya içinde rüya yaşar gibi birbirinden bağımsız durumların içine davet eder okuyanı. Dilin sınırları zorlanarak, klasik roman beklentilerinin dışında kalan bir anlatımla bambaşka dünyaların kapısı aralanır. Kanıksanmış gerçeklerin dışında, soyutlamalarla örülü duvarların ardındaki sorular, gerçekle hayalin kesişemediği yaşanmışlıklar ve akıp giden hayatın dokusuna iz bırakan duyumlar..
Alaaddin kimdir? Baskıdan, suçlanışlardan kendini bertaraf edip asli kimliğini bulmuş mudur? Belki de sürekli devinen hayatın içinde kaybolmuş ya da masal masal içinde derken kahramanını yitirmiş bir devingen masalın yazarıdır Alaaddin..
Haraptarlı Nafi'nin: " Hayat nedir diye sorarsan, bilmiyorum evlat; sormazsan biliyorum.." cümlesiyle başlayan kitap belki de insanın hayat karşısındaki ketum yanının bir dökümüdür..
7 Eylül 2015 Pazartesi
film güncellemesi
1) Fried Green Tomatoes at the Whistle Stop Cafe - Kızarmış Yeşil Domatesler, 1991
Yönetmen: Jon Avnet
Oyuncular: Jassica Tandy, Mary Stuart Masterson, Kathy Bates..
Tür: Dramatik komedi
Ülke: ABD
Bir yaşlılar evinde iki kadının oluşturduğu dostluğun ve yaşlı kadının başından geçen dolu, etkileyici bir hikayenin anlatıldığı çok güzel bir film..
2) Donnie Darko - Karanlık Yolculuk, 2001
Yönetmen: Richard Kelly
Oyuncular: Jake Gyllenhaal, Maggie Gyllenhaal, Drew Barrymore..
Tür: Dram, gerilim
Ülke: ABD
Donnie Darko, Frank adını verdiği hayali arkadaşı tavşanla bir sırra doğru sürüklenir. Dünyanın sonunun yaklaşacağı konusunda sinyaller veren bu sırrı Donnie Darko kaldırabilecek midir? Akıcı bir film..
3) I Origins - Kök, 2014
Yönetmen: Mike Cahill
Oyuncular: Michael Pitt, Brit Marling, Astrid Bérges - Frisbey
Tür: Dram, bilim- kurgu
Ülke: ABD
Bir moleküler biyoloji uzmanı ve arkadaşının araştırmaları, yaşadıkları farklı yolculuklar.. Yaptıkları deneyler sonucunda insanlığı şaşırtacak kanıtlara ulaşabilecek mi bu uzmanlarımız? Bilim kurgu sevenler için hoş bir film..
4) Le Scaphandre et le Papillon - Kelebek ve Dalgıç, 2007
Yönetmen: Julian Schnabel
Oyuncular: Mathieu Amalric, Emmanuelle Seigner, Marie - Josée Croze..
Tür: Dram, biyografik
Ülke: Fransa, ABD
Ünlü Fransız magazin dergisi Elle'de editörlük yapan Jean- Dominique Bauby'nin gerçek hayatını anlattığı kitabından uyarlanmış bir film. Üç haftalık komadan uyanan ancak felçli olan, sadece sol gözü görme işlevini yerine getiren ve beyni çalışan bu insanın hayat hikayesinde göz yaşlarınızı tutamıyorsunuz. Bu halde sol gözüyle iletişim kurarak kitabını çıkaran Bauby'nin yaşamından çok etkilendim..
5) La Famille Bélier - Hayatımın Şarkısı, 2014
Yönetmen: Eric Lartigau
Oyuncular: Louane Emera, Karin Viard, François Damiens..
Tür: Komedi
Ülke: Fransa, Belçika
Çiftçilik yaparak hayatlarını sürdüren Beliér ailesinin Paula dışındaki tüm fertleri işitme engellidir. Paula'nın müzik öğretmeni onun ses yeteneğini keşfeder ve bir yarışmaya katılması konusunda ısrar eder. Ailesi ve hayalleri arasında seçim yapmak zorunda kalan Paula'nın öyküsü çok güzel..
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)