Kuzey - Burhan Sönmez

"Hayat, tek çizgi üzerindeki bir zamana yayılır, kendi yatağında akan bir nehir gibi, geri dönüşü yok. Geçmiş arkada kalır, gelecek ise ileridedir, bir arada bulunmaz bunlar. Bir nehirde iki kez yıkanamazsınız, diyenler haklı, zaman akmış, nehir çünkü değişmiştir. Rüyadaysa her şey aslında aynı anda olur, geçmiş ile gelecek şimdiki ana toplanmıştır. Zaman bunların iki yana doğru açılmasıdır sadece, yoksa sizin dünyanızdaki gibi dün ile yarının birbirinden kopması değil. Güneş gibidir."

"Bir gün ölecektim, bu yüzden her gün yaşamayı öğrendim."

"Aşk bizi coşturup ruhumuza başka bir pencere açarken, varlığın sınırına erdiğimizi hissederiz. Maddeden oluşmuş bu dünya bir hapishanedir bize, bundan kurtulmak isteriz. Derler ki, yükseklerdeki gerçekliğin farkına üç yolla varılır: Uyku, ölüm, bir de aşkla."

*****

Kuzey, Burhan Sönmez'in Masumlar kitabından sonra okuduğum ikinci kitabı. Kitap; Canbegi Köyü, Geyik İzleri, Beyaz Tilki, Safali, Kara Kurt'un Mağarası, Şahmaran Bahçesi, Gökyüzü Kapısı diye başlıklandırılmış yedi bölümden oluşuyor.

Kitabın kahramanı Canbegi Köyü'nde yaşayan Rinda.. Kahramanların isimlerinin farklı çağrışımları ve farklı bir dilleri var. Roman, Rinda'nın babası Aslem'in uçurumdan aşağı bırakılmış cesedine erken kalkan çobanların rastlamasıyla başlar. Rinda, Kuzey'e gitmek için köyden ayrılan babasının cesedine bakarken ağzında parlak bir küpe olduğunu fark eder. Bunu gizlice alır ve kimseye söylemez. Babasının izini sürmek ve Kuzey yolculuğundaki akıbetinin nedenini öğrenmek için yollara düşer. Ancak bu zorlu bir yolculuktur bilmektedir. Çünkü Kuzey'e gitmek tehlikeli ve çetin bir mücadelenin sezgisel, bilişsel, bedensel gücünü kuşanmayı gerektirir. Bu yolculuk kendi içinde bir çok gerçeği, farklı toplulukları, farklı kahramanların zorlu geçitlerini, rüya ile gerçek arasında sıkışıp kalan mücadeleleri, yaşlı bir ninenin unutulmaması gereken öğretilerini, Safali'deki bilge Küçük Sultan'ın sohbetlerini ve kavisli yolların yolcularının deyişlerini bütünleyen bir çok hikayeyi barındırır içinde. Rinda, Meraniler'in peşine düştüğü bu gizemli küpenin sırrına erişebilecek midir? Gökyüzü Kapısı'nın açılışına şahit olup, Loriya'nın suretine varıp yeni bir çağın başlangıcı için elindeki işaretlerin izlerini doğru takip edebilecek midir?

Kitapta bu farklı olay örgüsünün içinde genel olarak, varlık felsefesinin ayrıntılı bir şekilde ele alındığını görüyoruz. Özellikle Safali'nin Küçük Sultanı'nın sarayındaki felsefe sohbetleri, felsefeye meraklılar için biçilmiş kaftan mahiyetinde. Bu bölüme ilham kaynağı olanın ise, 10. yüzyılda Basra'da ortaya çıkan İhvan-ı Safa adlı felsefe akımının olduğunu kullanılan isim aracılığıyla anlıyoruz. Varlık, Tanrı, evren, varoluş, insan, aşk kavramlarının iyi bir şekilde harmanladığını hissediyoruz. Kitaba göre gerçek, aranarak bulunan değil, yaratılan bir şeydir.

Kuzey'in sürükleyici, masalsı bir şekilde yansıtılan insanlık yolculuğunda gerçekliğin belki de kalp aynasında biçimlendiğini duyumsayacaksınız...