7 Temmuz 2021 Çarşamba

Söylemek ve Yapmak- J. L. Austin




Dilbilim ve dil felsefesinin, epistemolojik bilgi kuramıyla ilişkisini inceleyen bir kitap, Söylemek ve Yapmak. Austin'in Harvard Üniversitesi'nde verdiği derslerde üzerinde durduğu Söz Edimleri Kuramı kitabın ana içeriğini oluşturuyor. 

Dilin görevi yalnızca bildirimde bulunmak, betimlemek değildir. Dilin edimsel kullanımı hayatımızı şekillendirir. Kullandığımız sözlerle bir takım saptamalarda bulunmuyoruz, eyleme geçiyoruz. Uslamlama yöntemiyle anlamlandırarak bir tutum geliştiriyoruz. Söylemek-düz söz, söylemek aynı zamanda bir iş yapmak anlamına geldiği için edim-söz, söylenen sözün etkisiyle etki-söz haline geçer. Bir şey söylemek, belli koşullar sağlandığında bir şey yapmaya dönüşür. Edim-söz gücü sınıfları şunlardır:
- Hüküm belirticiler: Aklamak, suçlu bulmak
-Erk-belirleyiciler: atamak, işten çıkarmak
-Sorumluluk yükleyiciler: söz vermek, niyetinde olmak
-Davranış belirticiler: esef etmek, teşekkür etmek
-Serimleyiciler: çözümlemek, sınıflandırmak

Edim-söz edimlerini etkilere bağlayan üç yol, kavramayı sağlamak, etkisini göstermek ve bir tepkiye davetiye çıkarmak. 

Örnek:

Edimi ya da düz söz: Bana bunu yapamazsın, dedi.

Edimi ya da edim-söz: Benim onu yapmama itiraz etti.

Edimi ya da etki-söz: Beni önledi, bana engel oldu, aklımı başıma getirdi.

Bu kitap, dil felsefesi ve edebiyat kuramıyla ilgilenenlerin dikkatini çekebilir...

6 yorum:

  1. bir an akademiye dönüş yaptığımı sandım ‘edim söz’ ile:) teşekkür ederim canımsın, sevgiyle…

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. akademik bir kitap yani arada ders kitabı tarzı okuyabiliyorum:)
      rica ederim canım, sevgilerimle..

      Sil
  2. Kişisel gelişimcilerin ve yaşam koçlarının çok sık üzerinde durdukları bir konu bu.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. çok işlenen ama hayata geçirilmesi noktasında sorunları fazla olan bir konu:)

      Sil
  3. Yorumum eksik oldu, üzerinde duruyorlar ama çoğu başarısız, ezbere konuşuyorlar çünkü...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. içsel bir kodlama olmadan bir düşünce eyleme zor dönüşüyor:)
      teşekkürler, sevgiler..

      Sil